چالش‌هاي بانكداري مبادله‌اي و ارائه‌ي الگوي نهادي مكمل به كارگيري عقود مبادله‌اي در نظام مالي

challenges of banking based on exchange contracts, and presenting the complementary institutional madel for utilizing the exchange contracts in financial system

بانكداري مبادله اي يكي از انواع بانكداري اسلامي است كه توسط نظريه پردازان بانكداري اسلامي طراحي و مطرح شده است. بانكداري مبادله اي علاوه بر اين كه توان اجراي كاركردهاي بانكداري متعارف را داردمي تواند اقتضائات شرعي را هم لحاظ كند. با اين وجود بانكداري مبادله اي در حوزه ي عمل داراي چالش هايي است كه سبب مي شود نتواند به درستي به اجراي عمليات متعارف بانكداري اقدام كند. علاوه بر آن،چالش هاي مزبور ظرفيت تحقق اقتضائات شرعي بانكداري مبادله اي را هم با مشكل مواجه كرده است. پژوهش حاضر در پي بررسي چالش هاي بانكداري مبادله اي است و سعي دارد تا سازوكاري نوين طراحي كند تا بتواند علاوه بر اجراي كاركردهاي بانكداري به رفع چالش هاي آن بپردازد. پژوهش حاضر به روش اكتشافي در پي معرفي الگويي است كه مي توان با بهره گيري از نهادهاي مكمل بانكداري مبادله اي، به كاركردهاي اصلي بانكداري مبادله اي دست يافت و از چالش هاي آن مصون ماند. براي اين منظور دو نهاد ماليصندوق هاي با درآمد ثابت براي تامين مالي كلان و شركت هاي ليزينگ براي تامين مالي هاي خرد؛ به عنوان نمونه مورد بررسي قرار گرفت. نتيجه پژوهش كه به روشي تحليلي توصيفي صورت پذيرفته است؛ آن است كه نهادهاي مزبور داراي كاركردهاي مشابهي با بانكداري متعارف و بانكداري مبادله اي است با اين تفاوت كه از كاستي هاي آن دو، به دور است. توسعه ي نهادهاي مالي مانند دو نهاد مزبور، مي تواند به افزايش كارآيي در مولفه هاي مالي و اقتصادي منجر شود و به افزايش رقابت ميان نهادهاي بازار پول و سرمايه براي تطبيق بيشتر با اقتضائات شرعي كمك كند.

banking based on exchange contracts is one of types of Islamic banking. This banking can considers the Sharia’s constraint and can do function of conventional banking. However, this banking has many challenges in practice. In this article pay attention to those challenges and try to solve in a new way. Type of article is explorational and explain that we can use another institution instead of the banking baesd on exchange contracts. For this purpose, we use fixed income fund for macro financing and leasing companies for micro financing. .Conclusion of the article is that we can use the institution that similar in functions likes fixed income fund and leasing companies. Using financial institutions can improve competitiveness in financial and economic elements in financial sustems and more trying to compliance in Sharia’ constraints.