كاني‌سازي و زمين‌شيمي آرسنيك در سامانه‌ي دگرساني محدوده‌ي قزل بلاغ، هشترود ، جنوب خاور تبريز

Mineralization and geochemistry of arsenic in alteration system of Qezelbalaq district, Hashtrud, Southeast of Tabriz

ذخيره‌ي آرسنيك قزل بلاغ در هشترود ، فاصله‌ي 120 كيلومتري جنوب خاور تبريز، قرار دارد. در محدوده‌ي مورد مطالعه، تأثير گنبد‌هاي داسيتي سهند بر روي آهك‌هاي ماسه‌اي و ماسه‌سنگ‌هاي سازند قم به سن اليگوميوسن و واحدهاي پيروكلاستيك به سن ميوسن، منجر به تشكيل انواع دگرساني‌هاي سيليسي، فيليك، آرژيليك حدواسط، آرژيليك پيشرفته و دولوميتي شدن به همراه كاني‌سازي آرسنيك شده است. به‌نظر مي‌رسد كاني‌سازي آرسنيك در دو مرحله اصلي رخ داده است: 1) كاني‌سازي پيريت± كالكوپيريت ± آرسنوپيريت كه منطبق با هاله‌ي دگرساني فيليك بوده است. مي‌توان گفت كه سيال مسئول كانه‌زايي در اين مرحله داراي حرارت بالاتر (حدود 250 درجه‌ي ‌سانتيگراد) و fS2 بين 15- 10 تا 20- 10 بوده است و 2) پيريت± آرسنيك خالص ± رآلگار± اورپيمنت± گالن ± استيب‌نيت كه منطبق با هاله‌ي دگرساني رسي حدواسط و پيشرفته مي‌باشند. سيال گرمابي در اين مرحله داراي حرارت پايين‌تر (تقريباً بين 180 تا 210 درجه‌ي سانتيگراد) و 8/7- 10 تا 13- 10 fS2= بوده است. اين مجموعه توسط هماتيت، دياسپور، كائولينيت، آلونيت و آرسنوليت همراهي مي‌شود. همچنين ميانگين عيار آرسنيك در زون فيليك 655 ppm و در انواع زون‌هاي آرژيليك 11930 ppm مي‌باشد. محاسبات تغييرات جرم نمايانگر غني‌شدگي بسياري از عناصر فلزي همچون As، Sb، Hg، Ag و Au در محدوده مطالعاتي بوده است. با توجه به مطالعات ژئوشيميايي، مي‌توان گفت عناصر As، Hg و Sb مي‌توانند به عنوان ردياب كاني‌سازي احتمالي مس پورفيري و طلا در محدوده مطالعاتي در نظر گرفته شوند.

Qezelbalaq Arsenic ore deposite is located in Hashtrud, 120 km from southeast of Tabriz. In this district effect of dacitic Sahand domes on sandy limestones and Qom formation sandstone with Oligomiocene age and pyroclacitic units with Miocene age leads to formation of various types of alteration such as Silicic, phyllic, intermediate argillic, advanced argillic and dolomitization. It seems that Arsenic mineralization has occurred in two main step: 1) Pyrite± Chalcopyrite ± Arsenopyrite that are consistent with phyllic zone. Fluide responsible mineralization have high temperature (nearly 250 centigrade degree) andfs2 between 10-15 to 10-20 and 2) Pyrite ± Native arsenic ± Realgar ± Orpiment ± Galena± Stibnite wich are consist with intermediate argillic and advanced argillic zones. Hydrothermal fluid in this stage has lower temperature (nearly between 180 to 210 centigrade degree) withfs2 between 10-1-8 to 10-13_ These assemblage are associated with hematite, diaspore, kaolinite, alunite and arsenolite. Average of arsenic grade in phylilc zone is 655 ppm and in argillic zone is 11930 ppm. Mass change calculation indicate enrichment in many metals such as As, Sb, Hg, Ag and Au. According to geochemical studies, As, Hg and Sb are pathfinder for probebly Porphyry copper mineralization and gold in study area.