بررسي اثر مخارج دولت و سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي بر شدت انرژي در صنايع كارخانه‌اي استان‌هاي ايران: رويكرد اقتصاد سنجي فضايي

تدوين سياست­هاي مؤثر بر كاهش شدت (افزايش بهره‌وري) انرژي نيازمند مطالعه كامل عوامل مؤثر بر آن است. از طرفي طي سال‌هاي اخير، مصرف نهايي انرژي بخش صنعت در بين بخش‌هاي مختلف مصرف در ايران افزايش زيادي داشته است. هدف اين مطالعه بررسي عوامل مؤثر بر شدت انرژي در صنايع كارخانه‌اي ايران بهويژه اثر متغيرهاي مخارج عمراني دولت و سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي بر شدت انرژي در اين صنايع به تفكيك استان و كنترل اثرات سرريز فضايي بين آنها با استفاده از داده‌هاي تابلويي 28 استان كشور طي دوره 1379 تا 1393 مي‌باشد. به‌منظور بررسي وجود اثرات سرريز فضايي از آزمون‌هاي Wald، LR و Panel (Robust) LM استفاده شده است و پس از تائيد وجود اثرات فضايي و نوع آن، مدل دوربين فضايي (SDM) جهت بررسي شدت انرژي انتخاب شده است. مطابق نتايج، قيمت انرژي، سهم مالكيت خصوصي و مخارج عمراني دولت اثر منفي بر شدت انرژي داشته‌اند درحالي‌كه متغيرهاي نسبت صادرات به ارزش افزوده و نسبت سرمايه به نيروي كار داراي اثر مثبت بر شدت انرژي بوده‌اند. سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي نيز اثر معناداري بر روي شدت انرژي نداشته است. اين نتايج لزوم توجه بيشتر به اتخاذ فناوري‌هاي بالاتر توليد در سرمايه‌گذاري‌ها و تأثير دولت در تغييرات شدت انرژي را بيان مي‌كنند ضمن اينكه امكان استفاده از سياست‌هاي مرتبط با غني‌سازي همسايه در جهت افزايش بهره‌وري انرژي را نيز متصور مي‌سازد.