معرفي باكتري Bacillus amyloliquefaciens UTB96 به عنوان يك عامل كنترل بيولوژيك مؤثر و تجزيه كننده آفلاتوكسين قارچي در شرايط آزمايشگاه

قارچ Aspergillus flavus مي‌تواند روي طيف گسترده‌اي از محصولات كشاورزي و موادغذايي رشد نموده و با توليد آفلاتوكسين موجب آلودگي آن‌ها شود. يكي از روش‌هاي مناسب براي كنترل آفلاتوكسين، استفاده از عوامل مهار زيستي است كه با كاربرد باكتريهاي آنتاگونيست مؤثر امكان‌پذير است. هدف از اين پژوهش، جداسازي و شناسايي جدايه برتر آنتاگونيست عليه اين قارچ روي پسته و سپس طراحي يك محيط كشت صنعتي و بهينه‌سازي برخي شرايط رشد آن براي به‌دست آوردن حداكثر زيست تودۀ باكتري Bacillus amyloliquefaciens UTB96 بود. اين سويه توانست به‌ميزان 38/98 درصد غلظت آفلاتوكسين را در پسته كاهش دهد. هم‌چنين توانايي بالايي در جلوگيري از رشد قارچ و هم‌چنين كاهش ميزان آفلاتوكسين توليد شده به‌ميزان 99/95 درصد نشان داد. علاوه بر اين، تركيبات فرّار سويه UTB96 توانست به‌ميزان 44/14 درصد رشد قارچ را كاهش دهد. مؤثرترين فاكتورهاي محيطي با استفاده از طرح آزمايشي پلاكت برمن، از نظر ميزان اثر آن‌ها بر توليد زيست تودۀ باكتري آنتاگونيست، غربال شده و در نهايت بهينه‌سازي توليد زيست تودۀ باكتري در محيط كشت طراحي شده با استفاده از فاكتورهاي غربال شده انجام شد. نتايج نشان داد كه ملاس نيشكر و شربت خيسانده ذرت به‌ترتيب در غلظتهاي 10 و 2 گرم بر ليتر مي‌توانند به‌عنوان منابع كربن و ازت صنعتي در توليد مورد استفاده قرار گيرند و شرايط بهينه فرآيند براي توليد حداكثر زيست توده در اين محيط كشت شامل pH معادل 7، دماي 30 درجۀ سلسيوس و نسبت كربن به ‌ازت 1:23 بود. در نهايت با اعمال اين نقاط بهينه در محيط رشد باكتري در شرايط فرمانتور نيمه صنعتي ميزان زيست توده به‌اندازۀ 17/0 گرم بر ليتر و ميزان قدرت آنتاگونيستي افزايش پيدا كرد. گونۀ Bacillus اين تحقيق شباهت­هايي با گونه B. velezensis نشان مي­دهد كه بررسي ملكولي آن در حال انجام است.