زمين شيمي، محيط زمين ساختي و منشا گدازه هاي اليگو- ميوسن منطقه زولسك، شمال شرق سربيشه (خراسان جنوبي)

Geochemistry, tectonic environment and origin of Oligo-Miocene lavas in Zoolesk area, northeast of Sarbisheh (Southern Khorasan)

در شمال خاور سربيشه در استان خراسان جنوبي، رخنمون هايي از سنگ هاي گدازه اي وجود دارد كه از نظر تقسيمات زمين شناسي در بخش شرقي بلوك لوت قرار گرفته اند. تركيب سنگ شناختي مجموعه بررسي شده شامل آندزيت (پيروكسن آندزيت، آندزيت، تراكي آندزيت)، داسيت و ريوليت است. بافت هاي غالب در اين سنگ ها، پورفيري با خميره ميكروليتي شيشه اي، گلومروپورفيري، پوئي كليتيك و حفره اي هستند. كاني هاي تشكيل دهنده سنگ هاي آندزيتي شامل پلاژيوكلاز، پيروكسن و آمفيبول همراه مقاديركم بيوتيت و سانيدين و در ريوليت و داسيت شامل كوارتز، سانيدين، پلاژيوكلاز، آمفيبول و بيوتيت هستند. بافت هاي غيرتعادلي نظير منطقه بندي شيميايي، بافت غربالي، حاشيه هاي گردشده و خليجي در درشت بلورهاي اين سنگ ها مشاهده مي شود. نتايج بررسي هاي ژئوشيميايي نشان مي دهد كه اين گدازه ها به سري ماگمايي كالك آلكالن پتاسيم بالا تا متوسط تعلق دارند. غني شدگي از LREE وLILE ، تهي شدگي از HREE و HFSE همراه بي هنجاري منفي عناصري نظيرTi ، Nb وP در اين سنگ ها حاكي از ماگماتيسم كمان آتشفشاني حاشيه فعال قاره است. براساس نمودارهاي تمايز زمين ساختي نيز محيط تكتونيكي گدازه هاي منطقه زولسك با پهنه فرورانش و حاشيه فعال قاره اي مرتبط است. نسبت پايينDy/Yb (كمتر از2) در گدازه هاي بررسي شده، بيانگر منشا گوشته اسپينل لرزوليتي براي ماگما مي باشد.

In northeast of Sarbisheh city, southern Khorasan, outcrops of lava rocks are exist that from view of geological subdivisions, located in eastern part of Lut block. Lithologic composition of studied collections consist of andesite (pyroxene andesite, andesite, trachy andesite), dacite and rhyolite. The main texture of these rocks are porphyry with microlitic-glass groundmass, glomeroporphyritic, poikilitic and vesicular. The mineral constituents of andesitic rocks are plagioclase, pyroxene and amphibole with small quantities of biotite and sanidine and in rhyolite and dacite include of quartz, sanidine, plagioclase, amphibole and biotite. Disequilibrium textures such as chemical zoning, sieve texture, rounded and gulf shape margins in phenocrysts of these rocks are observed. Geochemical study results show that these lavas belong to high to medium-K calc alkaline series. Enrichment in LREE and LILE, depletion in HREE and HFSE with negative anomaly of Ti, Nb and P in these rocks indicated active continental margin volcanic arc magmatism. Based on tectonic discrimination diagrams, also support the relation of Zoolesk area lavas with subduction zone and active continental margin. Low ratio of Dy/Yb(<2) in studied lavas, indicated spinel lherzolite mantle source for magma.