تأثير فرآيندهاي دگرساني گرمابي بر تركيب شيميايي بخش خروجي مجموعه افيوليتي مريوان-پالنگان، زاگرس، غرب ايران

Effect of hydrothermal alteration processes on the chemical composition of the extrusive section of the Marivan-Palangan ophiolite complex, Zagros, West of Iran

يكي از شاخص‌ترين موارد تاثير فرآيندهاي دگرساني بر زمين­شيمي مورد افيوليت‌هاست. مجموعه افيوليتي مريوان–پالنگان بخشي از افيوليت‌هاي نئوتتيس در رشته‌كوه زاگرس است كه در غرب ايران و در استان كردستان واقع شده‌است. نمونه‌هاي مورد بررسي شامل كاني‌هاي ثانويه چون كاني‌هاي گروه اپيدوت، كلريت، زئوليت‌ها و به مقدار كمتر كلسيت و هيدروكسيدهاي آهن به صورت رگه، حفره و شكستگي‌هاي پر شونده و فازهاي جانشيني هستند. تغييرات تراكم عناصر نسبت به مقدار مواد فرار (LOI)، بهنجارسازي نمونه‌ها نسبت به نمونه سالم در منطقه مورد بررسي و نمونه استاندارد، و مدل‌سازي عناصر پايستار نشان مي‌دهد كه تغييرات تراكم عناصر بسته به شدت دگرساني متفاوت است، به گونه‌اي كه تراكم عناصر سنگ­دوست بزرگ يون (LILE) مانند K، Cs، Rb و Ba و نيز Na افزايش قابل توجهي نشان داده‌است. اكسيدهاي CaO و FeO نسبتاً تهي شده‌اند. عناصر خاكي نادر سبك (LREE) غني‌شدگي ناچيزي نشان مي‌دهند، در حاليكه عناصر خاكي نادر ميانه (MREE) و عناصر خاكي نادر سنگين (HREE) تقريباً ثابت مانده‌اند. بنابراين در ارزيابي ويژگي‌هاي زمين­شيميايي بخش خروجي مجموعه افيوليتي مريوان–پالنگان، تأثير دگرساني بر تغييرات تراكم عناصر به ويژه LILEها، CaO، FeO و نيز LREEها را بايد در نظر گرفت.

One of the most prominent cases of the study of alteration processes and their effect on geochemistry is the ophiolite investigation. The Marivan-Palangan ophiolite (MPO) complex is a part of the Neotethyan ophiolites, which situated in the Kurdistan Province, western Iran. The studied samples reveal the occurrence of the secondary minerals such as epidote group, chlorite, zeolites, and less calcite and iron hydroxides in the form of veins, vesicles and fractures infilling, and replacement phases. The element concentration variation versus Loss on ignition (LOI), normalization of the samples as to fresh sample in the study area and standard sample, and immobile element modeling indicate that element contents changes vary depending on the degree of alteration so that the concentration of Large-Ion Lithophile Elements (LILE) such as Rb, Cs, K, Ba, and Na shown a significant increase. CaO and FeO oxides are relatively depleted. Light Rare Earth Elements (LREE) display slight enrichment, while Middle Rare Earth Elements (MREE) and Heavy Rare Earth Elements (HREE) are almost constant. Therefore, in evaluation of the geochemical characteristics of extrusive section of the MPO complex, the effect of alteration on the changes in the concentration of elements, in particular LILEs, CaO, FeO and also LREEs should be considered.