ويژگي‌هاي جوانه‌زني بذر ماشك متنوع (Vicia variabilis Grossh.) در پاسخ به دما و تنش خشكي

Germination characteristics of Vicia variabilis Grossh. response to temperature and drought stress

اين پژوهش با هدف بررسي ويژگي­هاي جوانه­زني بذر ماشك گل­متنوع (Vicia variabilis Grossh.) در پاسخ به سطوح مختلف خشكي و دما در دو فاز آزمايشگاهي و گلخانه­اي انجام گرفت. در آزمايشگاه به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار انجام شد. تيمارها شامل 7 سطح دمايي، 5 سطح خشكي و تيمار بدون تنش (شاهد) انجام شد. در گلخانه در قالب طرح كاملاً تصادفي چهار تيمار شامل شاهد (بدون آبياري)، آبياري­ از كاشت تا 15 ارديبهشت، آبياري از كاشت تا 30 ارديبهشت، آبياري از كاشت تا پايان دوره رشد اجرا شد. نتايج نشان داد بيشترين درصد جوانه­زني در تيمار شاهد رخ داد. در دماي ˚C35 هيچ بذري جوانه نزد. بالاترين سرعت جوانه­زني در دماي ˚C20 مشاهده شد (71/12 بذر در روز) و با كاهش پتانسيل آب، سرعت جوانه­زني كاهش يافت و به 19/0 بذر در روز رسيد. كمترين زمان جوانه­زني متعلق به تيمار شاهد در دماي ˚C20 بود (81/3 روز) كه با مقدار آن در تيمارهاي پتانسيل آب سطوح اول و دوم همين دما و همچنين شاهد دماي ˚C15 (71/4 روز) اختلاف معني­داري نداشت. بيشترين مقدار طول ريشه­چه (52/15 ميلي­متر)، طول ساقه­چه (37/31 ميلي­متر) و شاخص بنيه بذر (3288/0) در دماي ˚C15 مشاهده گرديد. بر اساس نتايج كشت گلداني در ابتداي كشت، آبياري باعث افزايش چشمگير درصد جوانه­زني شد و همچنين آبياري تا 15 ارديبهشت براي زنده­ماني بذرهاي جوانه­زده و رشد گياه تا پايان دوره رويشي كافي است. نتايج اين تحقيق مي­تواند در برنامه­هاي اصلاح مراتع، مدنظر قرار گيرد.

This research was conducted to investigate the characteristics of Vicia variabilis Grossh seed germination in response to different levels of dryness and temperature in two phases of laboratory and greenhouse. The research was done as a factorial based on a completely randomized design with four replications. The treatments consisted of 7 temperature levels, five levels of drought treatment and non-stress treatment (control). In a greenhouse trial, a completely randomized design was applied to four treatments including control (without irrigation), irrigation from planting until May 5, and irrigation from planting until May 20, irrigation from planting until the end of growth period. The results showed in all temperature treatments, the highest percentage of germination was observed in control. By decreasing the water potential from the control to -1Mpa, the percentage of germination decreased. Seed germination at 15 and 20 °C were observed at all the water potential levels. Germination did not occure at 35 °C. The highest rate of germination (12.71 seed/day) was observed at 20 °C, and with decreasing water potential, the rate of germination decreased (0.19 seed/day). Among all the treatments of the water potential and temperature levels, the highest germination rate was in 20 °C for the control treatment (3.81 day) which did not show significant difference with its amount in the first and second levels of the temperature (20°C), as well as at 15 °C (4.71 day). The highest radicle length (30.37 mm), shoot length (31.37 mm) and seed vigor index (0.3288) were observed at 15 °C. Based on the results of pot culture at the beginning of the cultivation, irrigation significantly increased the percentage of germination. This irrigation was sufficient for 50 days for the survival of germinated seeds and plant growth until the end of the vegetative period. The results of this research can be considered in rangeland rehabilitation projects.