الگوي تجربۀ فعال در آموزش معماري تدوين مدلي براي كسب دانش عملي طراحي از طريق رويكرد طراحانه به مصاديق معماري

Active Experience Model in Architectural Education A Method to Gain Practical Knowledge through Design-Oriented Experience of Architectural Examples

تجربۀ مصاديق معماري از جمله راهبردهاي آموزشي است كه در آموزش معماري، به‌شكلي گسترده به كار مي‌رود. يكي از عرصه‌هاي كاربست اين راهبرد آموزشي، بهره‌گيري از آن در حوزۀ كسب دانش عملي طراحي است؛ زيرا مشاهدۀ آثار معماري سهم عمده‌اي در تأمين مهارت‌هاي ذهني معمار براي خلق اثر معماري دارد. اين شكل از تجربۀ مصاديق معماري، كه رويكردي طراحانه به آثار است، زماني در ارتقاي دانش عملي معمار مؤثر واقع مي‌شود كه تأثيرات ادراكي و دريافت‌هاي تصويري آن در زمان طراحي، به‌عنوان مادۀ عمل ذهن در فرايند تصويرسازي به كار آيد. مقالۀ حاضر تلاشي است در راستاي طرح راهكاري به‌منظور دستيابي به چنين كيفيتي از تجربۀ آثار. راهكار يادشده الگويي عملي است كه در اينجا از آن با عنوان «الگوي تجربۀ فعال» ياد مي‌شود. يافته‌هاي اين پژوهش، با اتكا به روش تحليل منطقي بر پايۀ منابع كتابخانه‌اي، نشان مي‌دهد كه تجربۀ كارآمد آثار در حوزۀ دانش عملي معماري، از طريق عبور از دو مرحلۀ «توجه» و «پردازش»، به شيوه‌هاي كلامي و تصويري ميسر مي‌شود. اين دو مرحله اركان تشكيل‌دهندۀ الگوي تجربۀ فعال است كه كارايي آن از طريق طرح يك آزمون ميداني روي تعدادي از دانشجويان دانشكدۀ هنر و معماري يزد، مورد سنجش قرار گرفت. نتايج اين آزمون گواه آن بود كه بهره‌گيري از الگوي تجربۀ فعال، تأثيري معنادار در كيفيت و كميت بازيابي اطلاعات تصويري حاصل از تجربۀ آثار معماري در مقايسه با مشاهدۀ ساده دارد.

Architecture experience is among educational strategies widely used in architectural teaching. One area wherein this strategy can be adopted is the gaining of practical knowledge of design, since observing architectural works has a major impact on improving the mental skills of an architect which would come to use later in the creation of architectural works. Experience of architectural examples with such a design-oriented approach would prove effective in promoting the practical knowledge of an architect in the design phase when the cognitive impacts and visual perceptions of that experience come to use as mental preconceptions in the visualization process. This essay aims to introduce a solution that would make such quality experience possible. The proposed solution is described as the “active experience model.” The research findings, which are based on the logical analysis of data from library sources, demonstrate the fact that a quality architecture experience would include the successful completion of verbal attention and visual processing. These two stages are pillars of the “active experience model” whose effectiveness was evaluated through a field study involving several students from the Art and Architecture Faculty at Yazd University. The results prove that the relationship between successful active experience and both the quantity and quality of retrieving visual information perceived during that experience is statistically significant in comparison to simple observing.