لزوم بازنگري سياست ارزي براي تحقق اقتصاد مقاومتي با توجه به تراز تجاري و توليد ملي ايران (1395-1380)

The Necessity of Revising the Currency Policy: Looking at the Effect of Exchange Rate on Iran’s Trade Balance and National Production during 2001-2016

ازجمله متغيرهاي مؤثر بر تراز تجاري و توليد ملي هر كشوري، نرخ ارز است كه هرگونه تغيير و نوسان در آن مي‌تواند بر قيمت كالاهاي وارداتي و صادراتي، درجه رقابت‌پذيري توليدكننده داخلي در برابر توليدكننده خارجي، توليد، اشتغال و به‌طوركلي توليد ثروت و قدرت كشور تأثير بگذارد. ازآنجايي ‌كه حمايت از توليدات داخلي و افزايش توليد ناخالص ملي از جمله اهداف اصلي اقتصاد مقاومتي و همچنين سند چشم انداز 1404 است، تحقق اين مهم نيازمند تعيين نرخ ارز مناسب است. هدف از اين پژوهش بررسي تأثير نرخ ارز در واردات و صادرات و همچنين تأثير آن بر توليد ملي در طول سال‌هاي 1395-1380 استفاده كرد. يافته‌هاي پژوهش پيش رو بدين شكل است كه اعمال سياست تثبيت نرخ ارز اسمي و لحاظ نشدن تفاضل تورم ايران و ميانگين جهاني در تعيين نرخ ارز كه موجب سير نزولي نرخ ارز حقيقي از سال 1380 تا 1391 و پايين آمدن آن از سطح تعادلي در سال‌هاي 1392 تا 1395 شد، افزايش واردات، كاهش رقابت‌پذيري توليدكنندگان داخلي در برابر توليدكنندگان خارجي و آسيب‌پذيري اقتصاد ملي را در پي داشته است. در اين پژوهش با كمك مباني نظري و تجربي نرخ ارز اسمي، حقيقي و تعديلي سعي مي‌شود تا تراز تجاري و توليد ملي كشور در برهه زماني مذكور را با توجه به روش توصيفي-تحليلي موردبررسي قرار دهيم و لزوم بازنگري در سياست‌گذاري نرخ ارز را براي تحقق اقتصاد مقاومتي تبيين نماييم.

The exchange rate is among the most important variables that affect the trade balance and national production of each country through changing the price of imported and exported goods, the degree of domestic producer competitiveness against the foreign producer, and, in general, the production of wealth and power of the country. Supporting domestic production and increasing GDP is one of the main goals of the resistance economy as well as the 1404 (2025) landscape, and realizing it requires the establishment of an appropriate exchange rate. The purpose of this article is to rely on the experience of the exchange rate, import, and export as well as its impact on national production during 2001-2016. We find that the policy of fixing the nominal exchange rate and the non-consideration of the difference between Iran's inflation and the global average in determining the exchange rate, which caused the depreciation of the real exchange rate for most of this period has increased imports, reduced domestic producers’ competitiveness against foreign producers, and also led to the vulnerability of the national economy. We use economic theory and empirical evidence to examine the relation between the exchange rate and the trade balance during the mentioned period. The result clearly indicates a need for revising the exchange rate policy.