حل چالش‌هاي عمده در دعاوي اسرار تجاري با رفع تزاحم دو حق؛ دادخواهي منصفانه وحفظ محرمانگي اطلاعات

اجراي حقوق اسرار تجاري در محاكم همواره با چالش‌هايي همراه بوده كه سه مورد از آن‌ها عمده است؛ «خطر از دست دادن دادرسي عادلانه از سوي مدعي‌عليه»، «خطر از دست دادن اسرار تجاري از جانب مدعي» و «دشواري كشف واقعيت از مجادلات و دفاعيات مطروحه از سوي دادگاه». اين موارد در كنار هم به بروز معضل مهمي بنام «تزاحم حقوق يا تكاليف طرفين دعوا» منجر شده‌اند. به مناسبت ارائۀ لايحۀ پيشنهادي قوۀ قضائيه راجع به آيين دادرسي تجاري به مجلس شوراي اسلامي و اختصاص مواد 48 و 64 از آن به حل اين معضل، تلاش كرديم ضمن نقد مواد يادشده، نسبت به آن راهكار صحيحي ارائه نماييم. راهكاري كه در مقالۀ حاضر بر مبناي قواعد اصولي فقه اسلامي و با تطبيق مقررات موجود در نظام‌هاي حقوقي پيشرفته همچون ايالات متحدۀ امريكا و اتحاديۀ اروپا براي رفع تزاحم يادشده پيشنهاد شده است، «رفع موضوعي تزاحم» است كه از راه‌هاي مختلف همچون بهره‌گيري از علم قاضي (دادرسي خصوصي)، استفاده از ظرفيت نهادهاي قضاييِ «ارجاع به كارشناسي» يا «تأمين دليل» و نيز مرحله‌بندي دادرسي (تجزيۀ دعاوي و رسيدگي اوليه به دعواي نقض سر تجاري پيش از دعواي اصلي)، امكان‌پذير بوده و در بيشتر موارد با نظام قضايي كنوني ايران سازگار است.