اصل پراگماتيكي: عالي‌ترين مرحلة وضوح در پراگماتيسم پيرس

The Highest Level of Clearness in Pierce’s Pragmatism

«اصل پراگماتيكي» مبناي پراگماتيسم پيرس است. او در تأسيس اين اصل تحت تأثير دكارت و اصطلاح «وضوح» او، و كانت و معناي «پراگما» از سوي اوست. پيرس ابتدا وضوح را از منظر دكارت و لايب‌نيتس معنا مي‌كند، اما آنها را كافي ندانسته و مورد انتقاد قرار مي‌دهد. پس از آن، اصل پراگماتيكي خود را ارائه مي‌دهد و آن‌را به‌عنوان عالي‌ترين مرحلة وضوح معرفي مي‌كند. او در نامگذاري اين اصل واژة «پراگما» (‌نه پراكتيك) را برمي‌گزيند، چون مطابق نظر كانت «تجربه» در‌معناي پراگما دخالت تام دارد. اين اصل، اصلي منطقي است كه در نظرية تحقيق پيرس مطرح مي‌شود و به آثار عملي محسوسي توجه دارد كه درپي هر عقيده‌اي ايجاد مي‌شود. پيرس در نظرية تحقيق از عقيده سخن مي‌گويد آنگاه كه انسان را آماده عمل مي‌كند. او وظيفه فكر را ايجاد عادت، و هويت عادت را هدايت به‌سوي عمل مي‌داند. بدين‌ترتيب، وي ميان عقيده، عمل، عادت و آثار محسوس و عملي عقيده ارتباط برقرار مي‌كند. اين اصل هم‌چنين اصلي معنا شناختي است كه كاركرد اصلي آن برطرف كردن معضلات مابعدالطبيعه و روشن ساختن بي‌معنايي برخي از گزاره‌هاي آن است.

The ‘pragmatic maxim’ is basis of Pierce’s pragmatism. To form this maxim, Pierce was influenced by Descartes’s and Kant’s ideas – especially Descartes’s term of ‘clearness’ and Kant’s interpretation of “Pragma”. At first step, Pierce defined clearness from Descartes’s and Leibniz’s points of view; however, he found these points of view insufficient and criticized them. After that, he presented his own pragmatic maxim and introduced this maxim as the highest level of clearness. In order to give a name to this maxim, Pierce selected the term of ‘Pragma’ (instead of ‘practice’), because - based on Kant’s view - ‘experience’ absolutely interferes in the meaning of pragma. The pragmatic maxim, is a logical maxim that was outlined in Pierce’s ‘research theory’ and it is focused on a sensible practical effect created after every theory. In research theory, Pierce discussed ‘opinion’ as it makes the human ready to act. According to Pierce’s discussion, the task of human’s thought is ‘to create habit’, and the identity of habit is ‘to direct into action’. As a result, Pierce made a connection between opinion, action, habit, and sensible and practical effects of opinion. The Pragmatic maxim is also a semantic maxim and its main functions are clearing the metaphysics’ dilemmas and clarifying that some of its terms are meaningless.