عنوان مقاله :
پيش‌فرض‌هاي معرفت‌شناختي علوم طبيعي نوين
عنوان به زبان ديگر :
The Epistemological Assumptions of the Modern Science
پديد آورندگان :
فاضل فلاورجاني، داود مؤسسۀ آموزشي پژوهشي امام خميني (ره)
كليدواژه :
معرفت‌شناختي , علوم طبيعي , علوم تجربي , پيش‌فرض , پوزيتيويسم
چكيده فارسي :
رويكرد پوزيتيويستي در علوم طبيعي جديد اعتقاد دارد كه روش علوم طبيعي منحصر به تجربه است. اين رويكرد در طول سده‌هاي اخير با پذيرش عام مواجه بود، به‌گونه‌اي كه پيشرفتِ علوم طبيعي مديون آن قلمداد شد. به چالش كشيده شدن اين نگاه در نيمۀ دوم سدۀ بيستم؛ برخي فلاسفۀ علم و نيز دانشمندان علوم اجتماعي را واداشت با مطرح كردن نقش پيش‌فرض‌ها اعم از پيش‌فرض‌هاي هستي‌شناختي، معرفت‌شناختي و روش‌شناختي و نيز برخي عوامل جامعه‌شناختي و روان‌شناختي؛ انحصار روش علوم طبيعي را دستكم در برخي مراحل علم طبيعي بشكنند. در مقالۀ حاضر تلاش مي‌كنيم ضمن تبيين برخي پيش‌فرض‌هاي معرفت‌شناختي علوم طبيعي جديد و مقايسۀ آن با پيش‌فرض‌هايي مطرح در علوم طبيعي ماقبل مدرن، نشان دهيم كه با وجود برخي مباني معرفت‌شناختي مشترك؛ ميان علوم طبيعي جديد و قديم، تفاوت‌هاي مبنايي وجود دارد كه بر اساس آن نمي‌توان علوم جديد را تداوم طبيعيات قديم دانست و الگوي جديد علوم طبيعي با رويكردي ماده‌گرايانه و يك‌بعدي، ضمن محروم كردن خود از دستيابي به برخي حقايق، علوم طبيعي را در جايگاه شايستۀ خود قرار نداده است.
چكيده لاتين :
The positivistic approach in the modern natural science regards experience as the unique way to the natural sciences. This approach has received general acceptance over the recent centuries so much so that the progress of the natural sciences was considered to be indebted to this approach. This view was challenged in the second half of the twentieth century and some philosophers and social scientists, by discussing the role of presuppositions, have tried to challenge the exclusivity of the method of natural sciences, at least in some stages. In this work, I have tried to extract, some epistemological assumptions of the modern natural sciences that influenced the selection of data and hypotheses, shaping scientific theories of the scientists and even their evaluations. Assumptions whose presence or absence, in the mental context of the scientists in the recent centuries, could have created a different path in the direction of these sciences, as revision in any of these assumptions could have had an impact on the developmental process of natural sciences.
