بررسي گرايش مذهبي دولت شيعي ادريسيان

Idrisids' religious tendencies

ادريس بن عبدالله، بازماندۀ جنبش شهيد فخ، حكومتي در مغرب‌الاقصي (172-375) پايه‌ريزي كرد. گزارش‌هاي تاريخي دربارۀ ماهيت مذهبي دولت ادريسيان اختلاف دارند. پيوند خانوادگي بنيان‌گذار اين حكومت با خاندان پيامبر (ص) نشانۀ باورهاي شيعي آن دانسته شده‌است. رواج اعتقادات مالكي و معتزلي در قلمرو اين حكومت از يك‌سو، و عملكرد ادريسيان و باورهاي آنان به انديشه‌هاي زيديه ازسوي‌ديگر، و همچنين سازش با امويان اندلس و عبيديان و خواندن خطبه به نام آنان و بعضاً همراهي ايشان با خوارج بر پيچيدگي گزارش‌ها افزوده است. اين مقاله، با گردآوري داده‌هاي كتابخانه‌اي و بررسي گفتار و رفتار ادريسيان بر پايه سنجه‌هاي رفتاري دولت‌هاي شيعي، ازجمله وضع رسميت تشيع در حكومت ادريسيان و نحوۀ مواجهه و مناسبات آنان با عالمان شيعي، نشانه‌هاي گرايش ادريسيان را به تشيع و نيز اعتزال، و مذهب مالكي ارزيابي خواهد كرد.

Idris ibn Abdullah, the survivor of the martyr Fakhkh movement, founded a government in Maghrib al-Aqsa (172-375 AD). Historical reports on the essence of the religious nature of the Idrisids are different. The family bond of the founder of this government to the Prophet's family has been considered as a sign of Shi'ite beliefs of the dynasty. The prevalence of Maliki and Mu'tazilite beliefs in Idrisids domain on one hand, and their advocacies of some Zaidi beliefs on the other, as well as the compromises with the Umayyads of Andalusia and 'Ubaydids and preaching sermons to patronage them, and accompanying with the Kharijites have added more complexities to the reports. This paper, by collecting library data and evaluating the narrations of speeches and behaviors of Idrisids based on "Shi'ite governing criteria" of Shi'ite governments, such as Idrisids' conducts towards Shi'ite scholars, has investigated their tendencies towards Shi'ism, E'tezal and Malikis.