سياست‌هاي سلطان‌محمد خوارزم‌شاه و بي‌ثباتي سياسي حاصل از آن

Sultan Muhammad KhwarazmShah's policies and political instability caused by them

در تحقيق حاضر، با توجه به نظريات ديويد ساندرز دربارۀ بي‌‌ثباتي سياسي و شاخص‌‌هاي ارائه‌شده توسط وي، بي‌‌ثباتي سياسي در دورۀ سلطان‌محمد خوارزم‌شاه، بر مبناي دو مفهوم اساسي تغييرات و چالش‌ها، تبيين و شاخص‌‌هاي آن طي چهار مقولۀ تغيير هنجار، تغيير مقامات اصلي اجرايي، تغيير مرزها، و چالش‌‌هاي خشونت‌‌آميز مشخص شده‌است. با توجه به ماهيت استبدادي حكومت سلطان‌محمد خوارزم‌شاه و نقش كليدي سلطان در ساختار حكومت‌‌ خوارزم‌شاهي، فروپاشي ساختاري خوارزم‌شاهيان با بررسي نقش محوري سياست‌‌هاي سلطان‌محمد در بي‌‌ثباتي سياسي تحليل شده‌است. با توجه به اينكه ضعف و سقوط زود هنگام حكومت سلطان‌محمد خوارزم‌شاه نتيجۀ چنين بي‌‌ثباتي سياسي‌اي بوده‌است، بررسي و شناخت عوامل به‌وجودآورنده و تشديد‌‌كنندۀ بي‌‌ثباتي سياسي در آن برهۀ تاريخي واجد اهميت بسيار است. با عطف نظر به اين مهم، مقاله درصدد پاسخ به اين پرسش ‌است كه بين سياست‌‌هاي سلطان‌محمد خوارزم‌شاه و بروز بي‌‌ثباتي سياسي در اين دوره چه ارتباطي وجود داشته‌است. روش نگارنده در پاسخ به اين پرسش، استفاده از نظريۀ ديويد ساندرز دربارۀ بي‌‌ثباتي سياسي بوده‌است. ماحصل تحليل نويسنده آن بوده كه يك همبستگي مثبت بين سياست‌هاي سلطان‌محمد خوارزم‌شاه و بروز بي‌‌ثباتي سياسي در برهۀ تاريخي زمان او وجود داشته‌است.

In the present study, employing David Saunders's standpoints on political instability and its indicators, political instability at the period of Muhammad KhwarazmShah has been surveyed, based on two basic concepts of changes and challenges. The characteristics of political instability at the period mentioned have been identified in four categories of norm change, change of chief executive officers, change of boundaries, and violent challenges. Given the authoritarian nature of the sultanate of Muhammad KhwarazmShah and the key role of sultan in the structure of the Kharazmid government, the structural breakdown of the Kharazmid dynasty has been examined by investigating the central role of Sultan Muhammad's policies in political instability. Considering the weakness and the early collapse of the rule of Sultan Mohammad caused by such political instability, investigating and understanding the factors creating and exacerbating that political instability at that historical juncture is of great importance. With this in mind, the article seeks to answer the question that what the relationship between the policies of Sultan Muhammad KhwarazmShah and the emergence of political instability in that period is. The result of the author's analysis is that there has been a positive correlation between the policies of Sultan Muhammad and the emergence of political instability of his period