خاستگاه‌شناسي متمهديان در ادعاي مهدويت بررسي موردي سيد محمد نوربخش

ظهور و بروز طيف‌هاي گسترده و متنوع با انديشه‌هاي متقابل در حوزه مدعيان مهدويت، آموزه مهدويت و مهدي‌باوري را، كه عامل انسجام‌بخش ملل و فرق اسلامي و حتي ساير اديان الاهي انگاشته مي‌شد، به صورت نوعي مسئله و آسيب ديني و مذهبي در آورده است؛ چه اينكه فقدان مفهوم‌شناسي دقيق مهدويت در عرصه‌هاي اجتماعي، سياسي، فرهنگي، اخلاقي، عرفاني و كلامي، و همچنين تفكيك‌نكردن در معاني لغوي و اصطلاحيِ مهدويت و تعيين مصاديق هر كدام، باعث شده است هر تلاش اصلاحي، هرچند در قالب جنبش‌هاي ضد استعماري و استقلال‌طلبانه، نيز در زمره نهضت‌هاي مهدوي و رهبران چنين جريان‌هايي به عنوان مدعيان مهدويت شناخته شوند. اين تحقيق با تكيه بر منابع كتاب‌خانه‌اي و با رويكرد توصيفي تحليلي در صدد پاسخ‌گويي به اين پرسش است كه خاستگاه و عامل اصلي در دعاوي و حركت سيد محمد نوربخش كدام يك از بسترها و محرك‌هاي انديشه‌اي و اجتماعي بوده است. در اين مقال، پس از تحقيق، بررسي و برشمردن خاستگاه‌هاي وي در ادعاي مهدويت روشن شد كه ادعاي مهدويت وي بيش از آنكه منشأ كلامي يا حديثي داشته باشد منشأ و رويكرد صوفيانه، عرفاني، خانوادگي و اجتماعي داشته است.