مباني و كاربست‌هاي نظريه «روح معنا» در آثار جوادي آملي

يكي از نظريات مطرح‌شده در سنت اسلامي در باب نحوه مواجهه با مفردات متشابه قرآن، نظريه وضع لفظ براي روح معنا است كه نخستين بار غزالي به‌صراحت از آن سخن گفته است. اين نظريه كه در تاريخ انديشه اسلامي در ميان عرفا و پيروان حكمت متعاليه مقبول واقع شده، در نظر جوادي آملي بر اساس زنجيره‌اي از مباني، مقبول افتاده و كاربست‌هاي متعددي يافته است. التزام حداكثري به قوانين زبان عربي در مواجهه با متون ديني، كفايت‌نكردن ادبيات عرب جاهلي براي تأديه معارف الاهي، رد تفسير به رأي و ديدگاه‌هاي هرمنوتيكي، اعتقاد به لايه‌هاي متعدد در هستي، و اصالت حقيقت در قرآن كريم از مباني اين نظريه نزد او است. وي نظريه را مبتني بر حدس و به عنوان راهكاري براي انفتاح باب مفاهمه قرآن و مخاطبان قلمداد مي‌كند. همچنين، در باب پاره‌اي واژگان موجود در كتاب و سنت به اين نظريه تمسك جسته است؛ واژگاني همچون «يوم»، «مجيء»، «قلم»، «لوح»، «طعام»، «اصطفاء»، «كلام»، «كلمه»، «تجارت»، «مصباح»، «ذوق»، «صراط»، «باب»، «مفاتيح» و «كتاب».