كليدواژه :
آلودگي نوري , عوامل اقتصادي , اجتماعي و محيط زيستي , آموزش , آگاهي و رفتار سنجي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: نور همواره نقش مهمي در تحول زندگي بشر داشته است، اما مسير گسترش آن، كه بايد به سمت آسايش بشر باشد، گاهي با كاربرد نامناسب و بي‌جا، موجب ضرر و زيان او شده است. ايجاد روشنايي‌هاي بيش از حد و وجود نورهاي خيره‌كننده و نورپردازي‌هاي غيرضروري در مركزهاي فروش به ويژه در بخش‌هاي تجاري شهر كه از آن به عنوان آلودگي نوري ياد مي‌شود مي‌تواند سلامت مردم اعم از فروشندگان، مشتريان و رهگذران را به خطر بياندازد، اما آنچه در اين باره قابل تامل است سطح دانش و آگاهي مردم در مورد آلودگي نوري و اثرهاي زيان بار آن است كه مي‌تواند سبب تغيير نگرش و رفتار شود، بنابراين در اين پژوهش به بررسي تاثيرآموزش مبحث هاي آلودگي نوري بر ميزان آگاهي و رفتار مغازه‌داران( تحقيق موردي شهرستان نهاوند) پرداخته‌شده است. مواد و روش‌ها: نوع تحقيق كاربردي و روش آن نيمه آزمايشي در قالب طرح پيش آزمون و پس آزمون براي دو گروه كنترل و آزمايش است. ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه اي است كه محقق طراحي كرده است. روايي پرسشنامه توسط كارشناسان متخصص و پايايي آن با روش آلفاي كرونباخ مورد تاييد قرار گرفت. جامعه آماري، مغازه‌داران شهر نهاوند بوده است كه در اين تحقيق 40 مغازه‌دار و فروشنده در خيابان قيصريه نهاوند بر پايه داوري پژوهشگر گزينش شده و سپس به صورت تصادفي در قالب گروه‌هاي كنترل و آزمايشي گروه‌بندي شدند. پيش آزمون انجام و سپس آموزش‌ها به مدت 7 ساعت نفر در زمينه مبحث هاي نور و الگوهاي مصرف در 6 حوزه مفاهيم پايه، جنبه‌هاي اقتصادي، بهداشتي، ايمني، محيط‌زيستي و اجتماعي اجرا شد. دوباره پس آزمون انجام شد. داده‌هاي استخراج‌شده توسط نرم‌افزار spss با استفاده از آزمون‌هاي كولموگروف اسميرنوف، لون، كوواريانس، t وابسته و مستقل مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفتند. نتايج و بحث: نتايج آزمون‌هاي تحليل كوواريانس و t با سطح اطمينان 95 صدم نشان دادند كه بين ميانگين نمره هاي آگاهي و رفتار سنجي گروه آزمايش در قبل و بعد از آموزش تفاوت وجود دارد و همچنين بين ميانگين نمره هاي پس آزمون آگاهي و رفتار سنجي گروه آزمايش و كنترل، تفاوت معني‌داري وجود دارد. به طوري كه نمره هاي گروه آزمايش افزايش يافته است. اندازه تاثير آموزش براي آگاهي مغازه‌داران در حوزه‌هاي مفاهيم و آلودگي‌ها، اقتصادي، بهداشت، ايمني، محيط‌زيستي و اجتماعي به ترتيب برابر 73،51،59،25،60 و 19 درصد است و همچنين نتايج آزمون تي با دو نمونه مستقل براي نمره متغير رفتار سنجي در حوزه هاي اجراي الگوهاي رفتاري در زمينه هاي بالا، بين دو گروه آزمايش و كنترل، تفاوت معناداري (0.000) را نشان مي‌دهد زيرا (p<0/05) مي‌باشد.نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي اين تحقيق مي‌توان نتيجه گرفت كه آموزش مبحثهاي نور و آلودگي‌هاي آن به فروشندگان مي‌تواند در افزايش سطح آگاهي و تغيير رفتار آن ها موثر باشد. بنابراين اطلاع‌رساني براي افزايش دانش و سطح آگاهي عمومي و ايجاد تغيير رفتار آنان به ويژه در قشر فروشندگان و مغازه‌داراني كه در ساعت هايي از شب فعاليت دارند از اهميت بالايي برخوردار است.
چكيده لاتين :
Introduction: Light plays an important role in human life, however, the development of light sources which is meant for human comfort, sometimes causes them discomfort. Excessive and unnecessary lighting in shopping centers (i.e., light pollution), especially in the commercial segments of the cities, can be harmful to people's health including the sellers, customers and passersby. The level of knowledge and awareness of people about light pollution and its adverse effects on the attitude and behavior of people have been proven to be very important. Therefore, in this study, the influence of education about light and light pollution on the level of shopkeepers’ knowledge and behavior on the matter was investigated in Nahavand city.
Material and methods: In this study, we exploited a quasi-experimental design and collected data using questionnaires. The validity of the questionnaire was approved by experts and its reliability was confirmed with Cronbach's alpha. The statistical population of this study was 40 shopkeepers in Gheisarieyeh Street of Nahavand city, which were selected based on investigator’s judgment and then were randomly categorized in control and testing groups. Pre-tests were done and then seven hours training were performed for experimental groups and finally, a post-test was applied. The obtained data were analyzed with Kolmogorov–Smirnov test, independent-samples t-test, student’s paired-samples t-test, and analysis of covariance tests (ANCOVA).
Results and discussion: The results of ANCOVA and t-test showed that the mean score of awareness and behavior variables were significantly different between experimental and control groups after training (with 95% confidence). The effect size of training for shopkeepers' awareness variables including the light pollution concepts and dimensions of economic, health, safety, environmental and social were, respectively, 37%, 51%, 59%, 25%, 60% and 19%. P-value for behavior variable was 0.000 which was lower than 0.05. Conclusion: This study showed that education on light and its related subjects (e.g., light pollution) may be useful in increasing awareness and promoting the behavior of shopkeepers. Therefore, increasing public
knowledge in order to change the behaviors of sellers and shopkeepers, especially those active in night hours, is of great importance.
