بررسي اثرات فلز سنگين سرب بر تجمع زيستي و تخريب بافت هاي هپاتوپانكراس و عضلۀ ميگوي رودخانه اي شرقي (Macrobrachium nipponense)

Investigation of effects of lead (Pb) heavy metal on bio-accumulation and necrosis of hepatopancreas and muscle tissues of the oriental river prawn, Macrobrachium nipponense

اين پژوهش با هدف بررسي اثر فلز سنگين سرب بر رفتارهاي زيستي، تجمع ­زيستي و تخريب بافت­هاي هپاتوپانكراس و عضلۀ ميگوي رودخانه­اي شرقي (Macrobrachium nipponense)انجام گرفت. با توجه به مطالعات انجام شده و دامنة غلظتي ثبت شدة فلز سنگين سرب در رودخانه‌هاي منتهي به تالاب انزلي، تحقيق حاضر با چهار تيمار و سه تكرار انجام شد. در اين تحقيق، يك تيمار شاهد (فاقد سرب) و سه تيمارِ فلز سنگين سرب با غلظت­هاي 5، 15 و 25 ميلي­گرم در ليتر در نظر گرفته شد و اثرات تحت استرسي تيمارها به مدت دو ماه بر ميگوي رودخانه­اي شرقي مورد بررسي قرار گرفت. در طول تحقيق ميگوها روزانه دو بار در حد استاندارد و به ميزان اشتهاء با پلت غذادهي شدند. بر اساس نتايج به‌دست آمده، در تيمارهاي غلظتي سرب رفتارهاي توليدمثلي، پوست‌اندازي و جفت‌گيري ميگوها متوقف گرديد و با افزايش غلظت فلز سنگين سرب در تيمارها، ميزان تجمع­زيستي سرب در بافت­هاي هپاتوپانكراس و عضله به‌طور معني‌داري افزايش يافت (0/05>p). نتايج بافت­شناسي نيز نشان داد كه با افزايش غلظت فلز سنگين سرب در بافت هپاتوپانكراس باعث ايجاد ضايعات بافتي نظير افزايش فضاي بين سلولي، ايجاد لومن­هاي غير عادي، ملانيزه شدن و بازسازي سلول­هاي هپاتوسيت و دفرمه شدن كلي بافت هپاتوپانكراس مي‌گردد. هم چنين با افزايش غلظت فلز سنگين سرب در تيمارها، در بافت عضله نيز ضايعاتي نظير موجي شكل شدن ميوسين­ها (رشته ­هاي عضلاني)، بدشكلي رشته­ هاي عضلاني و ادغام رشته­ هاي عضلاني شد. يافته ­هاي اين تحقيق نشان داد كه فلز سنگين سرب از نظر رفتارهاي زيستي، باعث اختلال در فعاليت‌هاي توليدمثلي، جفت‌گيري، پوست اندازي و رشد در ميگوها شده و در سطح بدن نيز باعث بروز پاسخ‌هاي بافتي حاد مي­گردد كه با توجه به آلودگي رودخانه‌هاي محل زيست اين گونه (تالاب انزلي و رودخانه ­هاي منتهي به آن) به فلز سنگين سرب، مديريت اين اكوسيستم‌هاي آبي و جلوگيري از ورود انواع فاضلاب‌هاي تصفيه نشده به اين رودخانه‌ها بسيار ضروري است.

The main objective of the current study was investigation of effects of lead (Pb) heavy metal on bioaccumulation and necrosis of the hepatopancreas and muscle tissues of the oriental river prawn (Macrobrachium nipponense). According to the past studies and the recorded concentration range of heavy metal in the rivers leading to the Anzali wetland, the present study was carried out with four treatments and three replications. The research was done in four treatments of lead (Pb) heavy metal in concentrations 0 (control), 5, 15 and 25 ppm for two months. During the experiment, the prawns were fed at the standard level and to the amount of appetite twice a day with shrimp standard pellet. According to the results, by increasing concentrations of heavy metal of the treatments, bioaccumulation rate of lead (Pb) heavy metal in mentioned tissues increased significantly (p<0.05). Histological results showed that higher concentrations of heavy metal of the treatments will cause changes in both hepatopancreas and muscle tissues. The findings of this research showed that higher concentrations of lead (Pb) heavy metal will cause tissues responses; so that these responses show in hepatopancreas tissue, as a metabolic and active tissue. According to the above findings, undesirable biological effects of heavy metals on prawns were indicated. This issue increases need for management and importance of preventing entry of pollution sources such as heavy metals to Anzali wetland and its basin rivers.