پديد آورندگان :
رحيمي آريايي، افروز دانشگاه آزاد اسلامي- شهركرد , ولي بيگ، نيما دانشگاه هنر اصفهان- دانشگاه هنر اصفهان- دانشكده مرمت , محمود آبادي، اصغر دانشگاه آزاد اسلامي- شهركرد-دانشكده معماري
كليدواژه :
گونه شناسي شكلي , كتيبه كوفي , مساجد جامع اصفهان , مناره هاي اصفهان , شيوه هاي رازي وآذري
چكيده فارسي :
خط به عنوان وسيلة ارتباطي با ايجاد امكان انتقال انديشه ها به آيندگان و تأثيري كه بر پيشبرد تمدن و فرهنگ بشري داشته، داراي اهميت است. خط كوفي آغاز كتيبه نگاري در بناهاي اسلامي بوده و با گذر زمان راه رشد را پيموده و گونه هاي جديدي از آن ايجاد شدهاست. در باب هنر اسلامي پژوهش هاي بسياري صورت گرفته اما به بررسي دقيق و گونه شناسي خطكوفي به صورت جامع كمتر توجه شدهاست. يافتههاي محققان پيشين در اين پژوهش تكميل شده و زيرگونه هايي نيز شناسايي شده است. به اعتقاد نگارندگان بين شكل كتيبه كوفي و شناخت شيوة بنا(رازي و آذري) رابطه مستقيم وجود دارد. لذا هدف اصلي گونه شناسي كتيبه‌هاي كوفي در مساجد جامع و منارههاي اصفهان منتسب به شيوههاي رازي و آذري است. روش تحقيق توصيفي، تطبيقي و تحليلي است و اطلاعات از طريق منابع كتابخانهاي و ميداني بهدست آمدهاست. براساس يافته ها مشخص گرديد كه كتيبه‌كوفي ساده داراي دو زيرگونه است كه براساس شكل انتهاي حروف كشيده چون"لا" و"الف" قابل تفكيك است. كوفيِ تزييني نيز داراي چهار دسته كليِ”ساده"،”پيچيده"،”گرهدار" و”گردان" است. نوع گره دار خود داراي دو زيرگونة با نقوش”تكرارشونده" و ”متفاوت" است. همچنين كتيبه بنايي ازنظر شكل و نحوة گسترش حداقل داراي شش‌گونه("ساده با فاصلة مساوي"،”دندانه‌اي"،”گره دار"،”تابع شكل قاب"،”تودررتو" و”مادر و فرزند") است. در اين پژوهش همچنين ريزگونه‌ها، طرح و زمينه، جنس، رنگ و موقعيت مكاني در نمونه ها مورد بررسي قرار گرفته است.
چكيده لاتين :
As a means of communication among different peoples and nations, written script is of significance since it passes down thoughts to future generations and affects the development of civilization and culture. According to researchers, Kufic script has marked the beginning of inscriptions in the Islamic buildings and has developed over time; as a result, new types of Kufic script have been created. Many studies have been conducted on Islamic art, but a little attention has been paid to the careful and thorough analysis of Kufic script and its morphology. The present study has completed the script types that have been introduced by past researchers and identified the sub-types. To the researcher, there is a direct relationship between the shape of Kufic inscription and the style of buildings (Razi and Azari). Therefore, the main purpose of the present study is to identify the morphology of Kufic inscriptions in Jame Mosques of Isfahan under the two styles of Razi and Azari.This study was first to classify Kufic inscriptions in mosques and minarets located in Isfahan in terms of shape morphology.The research method is descriptive, comparative and analytical. The data have been obtained through field and library research. The results indicate that simple Kufic script has two sub-types, which are distinguishable according to the ending shape of such long letters as “لا” and “الف”.Ornamental Kufic script also has four major types: ‘simple’, ‘complex’, ‘knotted’ and ‘rotating’.The knotted type has itself two sub-types with ‘recurring’ and ‘contrasting’ patterns. According to the results, moreover, Bannai script has at least six types in terms of shape and distribution (‘simple with equal space’, ‘ragged’, ‘knotted’, ‘frame-dependent’, ‘tangled’ and ‘mother-child’). Also, each type has usually been divided into some sub-types. The present study, moreover, has investigated the samples as to their design, background, material, color and location.
