نقش‌هاي بهداشتي انجمن‌ها و روزنامه‌هاي گيلان عصر مشروطه

زمينه و هدف: در ايران عصر قاجار بيماري‌هاي مختلفي در سرزمين گيلان رواج داشته است. عوامل مختلفي چون آب و هوا، عدم رعايت بهداشت فردي و عمومي، نبود وسايل پزشكي و دارو، كمبود پزشك و برخي عوامل ديگر باعث تلفات جمعيت زيادي از مردم گيلان مي‌شد. هم‌زمان با تحولات عصر مشروطه، در گيلان تعداد زيادي انجمن تشكيل شد و روزنامه‌هاي مختلفي به چاپ رسيد. هدف پژوهش حاضر، بررسي نقش انجمن‌ها و روزنامه‌هاي تأثيرگذار در تحولات بهداشتي گيلان در عصر مشروطه مي‌باشد.مواد و روش‌ها: استفاده از منابع كتابخانه‌اي با روش تحليل و توصيف داده‌ها و تكيه بر نقش‌هاي بهداشتي انجمن‌هاي تأثيرگذار و تقسيم‌بندي آن‌ها، شناسايي و معرفي روزنامه‌هاي تأثيرگذار در بهداشت و سلامت مردم گيلان عصر مشروطه مي‌باشد. اين مطالعه مقطعي شامل دوره مشروطه از 1906 ميلادي نخستين سال مشروطه تا 1911 ميلادي، بسته‌شدن مجلس دوم را شامل مي‌شود.يافته‌ها: 1ـ انجمن‌ها در خصوص مسائل بهداشتي در عصر مشروطه، عملكردهاي مختلفي چون تأسيس بيمارستان‌ها و مراكز بهداشتي، تأسيس انجمن حفظ‌الصحه، ايجاد انجمن بلديه و تأسيس اداره تنظيفات جهت برقراري بهداشت عمومي در شهرها داشتند؛ 2ـ روزنامه‌ها در آگاهي‌بخشي مردم در امور بهداشتي از طريق درج اخبار پزشكي و بهداشتي و مقابله با خرافات و باورهاي عاميانه در درمان بيماري‌ها و دعوت از مردم جهت استقبال از پزشكي نوين نقش به سزايي داشتند.نتيجه‌گيري: مي‌توان گفت كه انجمن‌هاي گيلان به جهت پايگاه مردمي خود و رسميت‌يافتن برخي از آنان توسط حكومت مركزي كه به عنوان تنها مرجع رسمي بين مردم و حكومت مركزي محسوب مي‌شدند، توانستند كاركردهاي اجرايي در امور بهداشتي منطقه گيلان ايفا نمايند. روزنامه‌هاي محلي گيلان عصر مشروطه نيز تقريباً به عنوان تنها منبع قابل دسترس عوام با درج اخبار پزشكي و تحولات مربوطه به آن نقش به سزايي در آگاهي‌بخشي مردم گيلان در امور بهداشتي داشتند.