بررسي وضعيت بهداشتي و پزشكي دوره قاجار با تكيه بر سفرنامه پولاك

زمينه و هدف: وضعيت سلامت و بهداشت همگاني ايرانيان در حدود يكصد سال پيش، آن‌گونه كه بررسي تاريخ اجتماعي ايران به ويژه در حوزه پزشكي و سلامت همگاني جامعه نشان مي‌دهد، چندان مطلوب نبوده است. هدف ما از نگارش پژوهش حاضر، بررسي وضعيت بهداشتي و پزشكي دوره قاجار با تكيه بر سفرنامه پولاك بوده است.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر مبتني بر روش كتابخانه‌اي و اغلب بر يك مطالعه تاريخ تحليلي استوار بوده است.يافته‌ها: ايرانِ دوره قاجار مقصد بسياري از سياحان، تاجران، مأموران دولتي و افراد كنجكاوي بود كه به دلايل مختلف به ايران سفر و بسياري از آن‌ها مشاهدات خود را ثبت كردند. اين سفرنامه‌ها به دليل توجه به جزئيات خوراك، پوشاك، آموزش، علوم، امور مذهبي، رفتار و آداب معاشرت و امثال آن، براي شناخت دوره قاجار از اهميت بسياري برخوردار مي‌باشد، از جمله مواردي كه در اين سفرنامه‌ها مورد اشاره قرار گرفته است، وضعيت بهداشت و پزشكي ايران در عصر قاجار مي‌باشد.نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش بيانگر آن است كه بهداشت فردي و عمومي در دوره قاجار، چندان رعايت نمي‌شده و طب سنتي شيوه اصلي درمان در آن دوره بوده است، اما با ورود پزشكي نوين به ويژه از دوره ناصرالدين‌شاه، به تدريج مورد استقبال مردم قرار گرفت و شيوه‌هاي درماني جديد در طب سنتي نفوذ كرد و رفته‌رفته بر آن پيشي گرفت.