مقايسه تطبيقي اثرات قاچاق كالا بر توسعه نواحي روستايي (موردپژوهي: مناطق تجاري ده‌شيخ (فارس) و گچين (هرمزگان))

مهم‌ترين چالش فراروي امنيت در مناطق مرزي كشور، بيكاري و نارضايتي از فعاليت‌هاي اقتصادي است. اين مسئله باعث مي‌شود مردم براي تأمين معاش و گذران زندگي خود به انواع شغل‌هاي كاذب و غيررسمي كه در اين شرايط پا به عرصه وجود مي‌گذارند، روي آورند. يكي از فعاليت‌هاي غيررسمي، رشد مبادلات مرزي غيررسمي (قاچاق) است. هدف پژوهش حاضر مقايسه تطبيقي آثار و پيامدهاي اقتصادي، اجتماعي و كالبدي ايجادشده از گسترش فعاليت اقتصاد غيررسمي و بازتاب متفاوت آن بر توسعه سكونتگاه‌هاي روستايي واقع در منطقه تجاري ده‌شيخ در استان فارس و گچين در استان هرمزگان است. نوع تحقيق كاربردي، روش استفاده‌شده توصيفي‌تحليلي و همبستگي است و براي گردآوري داده‌ها از مطالعات كتابخانه‌اي و ميداني (مشاهده، مصاحبه و پرسش‌نامه) استفاده شده است. طبق آخرين سرشماري، جمعيت روستاهاي ده‌شيخ و سيگار به همراه روستاهاي چاه‌شيخ، جري و كره‌موچي در مجموع 4467 نفر در قالب 1124 خانوار و روستاهاي گچين، مغ‌آباد بالا و پايين در مجموع 1295خانوار گزارش شده است. حجم نمونه مطالعه‌شده منتج از فرمول كوكران، شامل156 خانوار منطقه ده‌شيخ و 160 خانوار از منطقه گچين است كه به شيوه نمونه‌گيري تصادفي انتخاب شدند. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از آزمون‌هاي توصيفي و استنباطي (آزمون t و فريدمن و من‌ويتني) استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه طبق آزمون فريدمن، ميانگين عددي هر سه متغير در روستاي ده‌شيخ تقريباً يكسان است و توزيع تقريباً يكساني دارند؛ اما اين ميانگين در شاخص‌هاي روستاي گچين اختلاف فاحشي دارند، به گونه‌اي كه شاخص اقتصادي با ميانگين 50/14 بيشترين و شاخص‌هاي اجتماعي و كالبدي به ترتيب با ميانگين 35/46 و 33/99 كمترين تأثيرپذيري را داشته‌اند.