مفهوم‌پردازي پديده سايش از منظر اعضاي هيئت علمي دانشگاه‌هاي جامع شهر تهران؛ مطالعه‌اي زمينه‌اي

Conceptualizing of bullying from the perspective of the faculty members of Tehran`s comprehensive universities: a Grounded Theory study

هدف پژوهش حاضر مفهوم ­پردازي پديده سايش از منظر اعضاي هيئت علمي دانشگاه‌هاي جامع شهر تهران بود. اين پژوهش در سپهر فلسفي تفسيرگرايي با رويكرد كيفي و بر اساس روش پژوهش نظريه مبنايي (با رهيافت ساخت‌گرايانه چارمز) صورت گرفته است. براي جمع‌آوري داده‌ها از اطلاع‌رسان‌ها، مصاحبه‌هاي عميق و بدون ساختار مورد استفاده قرار گرفت و انتخاب اطلاع‌رسان‌هاي پژوهش به­ صورت هدفمند و با استفاده از راهبردهاي نمونه‌گزيني با حداكثر تنوع و نمونه‌گزيني نظريه‌اي صورت پذيرفت. اطلاع‌رسان‌هاي پژوهش شامل 32 نفر از اعضاي هيئت علمي (استاديار، دانشيار و استاد) دانشگاه‌هاي جامع شهر تهران بودند. داده‌ها در سه مرحله كدگذاري اوليه، كانوني و نظري تحليل شدند. يافته‌ها نشان داد كه پديده سايش ‌در آموزش عالي ايران داراي ابعاد كلامي و اجتماعي است. اين پديده به­ دليل شرايط سازماني و فردي ظهور يافته، به واكنش‌هايي چون اجتناب، تقابل و پذيرش منجر شده است. اين واكنش‌ها تحت تأثير پاسخگويي مسئولان، تاب‌آوري افراد در زمينه ساختار و فرهنگ دانشگاهي بروز پيدا كرده و به آسيب‌پذيري شغلي، فردي، اجتماعي منجر شده‌اند. ريشه اين پديده را مي‌توان در خانواده، آموزش و پرورش و فرهنگ عمومي جامعه جست­ و جو كرد. از جمله راهكارهاي سياستي مي‌توان به «تبديل كردن سايش به گفتمان كلان اجتماعي- ساختاري، توجه به مديران به ­عنوان مهم‌ترين موانع بروز و مواجهه با پديده و راه ­اندازي سازوكار فرجام­ خواهي با قدرت ساختاري» اشاره كرد.

The purpose of this research was to conceptualize the phenomenon of bullying from the perspective of the faculty members of Tehran's comprehensive universities. Using Charm's constructivists approach, this research was carried out in the interpretative paradigm with a qualitative approach based on the research method of the grounded theory. In-depth unstructured informants and interviews were used to collect data. The research informants were selected by purposeful sampling strategies with maximum diversity and theoretical sampling. The research informants included 32 faculty members (assistant professors, associate professors and professors) of comprehensive universities in Tehran. The data were analyzed in three stages: initial, focal and theoretical coding. The research findings showed that the phenomenon of bullying in Iran's higher education has verbal and social dimensions. This phenomenon has emerged due to organizational and individual circumstances and has led to reactions such as avoidance, confrontation and acceptance. These reactions have been affected by the response of authorities, the resilience of individuals in the context of academic structure and culture, and have led to occupational, personal, social and economic vulnerabilities. The root of this phenomenon can be traced back to family, education, and general culture of the society. One of the policy solution is to turn bullying into a macro socio-structural discourse, to pay attention to administrators as the most important barriers to occurrence and exposure to the phenomenon, and to launch an appeal mechanism with structural power.