توسعه منطقه اي در ايران با رويكرد عدالت توزيعي

Analysis of Factors Affecting Regional Development in Iran

توزيع نامتعادل امكانات و خدمات اقتصادي، اجتماعي و... بين مناطق، ضرورت توجه به برنامه­ريزي توسعه فضايي و متعادل نمودن ساختار فضايي كشور را اجتناب ­ناپذير نموده است. پژوهش حاضر به منظور تعيين سطح توسعه يافتگي استان هاي كشور ايران و رتبه بندي آنها براساس ميزان توسعه يافتگي، همچنين مقايسه سطوح توسعه كشور از 1345 تا كنون براي كمك به تصميم در نظام برنامه ريزي و سياست گذاري ملي انجام گرفته است. اين پژوهش بر اساس هدف جزو تحقيقات شناختي و از منظر روش جزو تحقيقات ارزيابي – مقايسه اي است. جامعه آماري طبق آخرين تقسيمات سياسي 31 استان كشور و شاخص هاي مورد بررسي 33 شاخص در چهار بعد ( اقتصادي، زيربنايي- كالبدي، اجتماعي- فرهنگي و بهداشتي- درماني) بوده است. براي تجزيه وتحليل داده ها از تكنيك هاي تحليل عاملي و تحليل خوشه اي استفاده شده است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد، بين استان هاي كشور از نظر توسعه يافتگي، تفاوت ها و نابرابري هايي وجود دارد. به طوري كه استان تهران به تنهايي درطول چند دهه بالاترين سطح توسعه يافتگي و استان سيستان و بلوچستان پايين ترين و محروم ترين استانها قرار دارند. همچنين مقايسه استان ها در طول دوره هاي مختلف نشان از نابرابري توسعه مركز نسبت به پيرامون دارد. طبق نتايج بدست آمده از تحقيق براي كاهش نابرابري بين استان هاي كشور ضمن توجه به استعداد ها و توان هاي هر منطقه و در اولويت قرار دادن استان هاي محروم و كمتر توسعه يافته در در برنامه ريزي ها ي منطقه اي را مي طلبد.

Introduction and Objectives: Unbalanced distribution facilities and services on Economic, Social and between regions, need to the planning and balanced spatial development the spatial structure of the country is inevitable This study aimed to determine the level development of the provinces of Iran and rank them based on the level of development and different levels of development of the country From 1345 to the present to help make the planning system and national policy has been done. Methods: This study is based on cognitive research and in terms of the goal of the evaluation research method - comparative. The population according to the latest political divisions of 31 provinces and indexes evaluated 33 indicators in four dimensions (Economic, infrastructure-physical, socio-cultural and health), respectively. For data analysis, factor analysis and cluster analysis techniques were used. Findings: The results show, between the provinces in terms of development, there are differences and inequalities. So that in Tehran alone during the decades the highest level of development and Sistan and Baluchestan province are the lowest and most disadvantaged. Comparison provinces during different periods of development of the center over the periphery of inequality. Conclusion: According to the results of research to reduce disparities between provinces The placing of the country due to the talent and potential of each region and prioritizing disadvantage and less developed provinces in the planning of regional demands.