بررسي تقاضاي القايي روانپزشكان در استان آذربايجان شرقي: رويكرد مدل‌سازي خطي سلسله مراتبي (HLM)

Investigating Psychiatrists Induced Demand in East Azarbayjan: The Approach of Hierarchical Linear Modeling (HLM)

در چند دهه اخير، به دليل رشد غير ضروري مخارج سلامت كشورهاي در حال توسعه و نيز اهميت رفتار پزشكان در بازار سلامت، بررسي عوامل مؤثر بر مخارج سلامت از يك سو و نظريه تقاضاي القايي پزشكان از سوي ديگر به يكي از موضوعات مهم حوزه اقتصاد سلامت، تبديل شده است. بنابراين اين پژوهش با به كارگيري داده هاي جمع آوري شده از طريق تكميل فرم هاي جمع آوري اطلاعات توسط روانپزشكان و بيماران در استان آذربايجان شرقي در سال 1395 و با استفاده از روش الگوسازي سلسله مراتبي خطي (HLM) به بررسي عوامل مؤثر بر مخارج متوسط حاصل از يك بار مراجعه به پزشك و فرضيه تقاضاي القايي توسط روان پزشكان در استان آذربايجان شرقي پرداخته است. نتايج اين مطالعه نشان مي دهد كه در بخش روان پزشكي با وجود اين كه روان پزشكان از نوع «پزشكان متمايل به سود نقدي» هستند، القاي تقاضاي غير ضروري توسط پزشكان (PID) وجود ندارد. همچنين نتايج اين مطالعه حاكي از آن است كه درآمد بيمار، ميزان تحصيلات بيمار و شرايط بيماري بر مخارج متوسط حاصل از هر بار مراجعه به پزشك اثر معني داري دارند. بر اساس نتايج مذكور پيشنهاد مي شود در راستاي كاهش مخارج غير ضروري، سياست گذاري هاي لازم جهت افزايش اطلاعات بيماران در مورد مراقبت هاي پزشكي انجام گيرد و نظارت و كنترل دولت بر سيستم سلامت كشور افزايش يابد.

In recent decades, unnecessary growth in health expenditures of developing countries, and the importance of physicians' behavior in health market, have made investigating determinants of health expenditure on the one hand and the theory of physician induced demand (PID) on the other, as two of the most important issues in health economics. Therefore, using data collected through filling out information collection forms by psychiatrists and patients of East Azarbayjan in 2016 and employing hierarchical linear modeling methods (HLM), this study, examines the determinants of the average expenditure of each visit to a doctor and investigates the theory of PID within psychiatrists in the East Azarbayjan province. The results show that in psychiatry, although psychiatrists are “doctors tend to profit”, there is no physician induced demand. Results also indicate that patiant’s income, patiant’s education level, and condition of illness have significant effects on the average expenditure of each visit to a doctor. According to these results, it is suggested that in order to reduce unnecessary health expenditure, patient information on medical care should be increased, and government monitoring and control over the national health system must be increased.