مدل سازي الگوي پانل‌فضايي در تحليل شبكه تجارت خارجي زعفران

Spatial Panel Pattern Modeling in the Analysis of Saffron Foreign Trade Network

از جمله عواملي كه تأثير بسزايي در توسعه اقتصادي كشورها دارد اتكا به تجارت خارجي بوده و به علت وابستگي كشورها به درآمدهاي صادراتي و واردات تجارت خارجي نقش اساسي و انكارناپذيري در رشد و توسعه بخش هاي مختلف ايفا مي كند. تجارت خارجي محصولات كشاورزي به علت ارزآوري بالا و پايدار نقش مهمي در گسترش صادرات و واردات كشورهاي مختلف بازي مي كند. در ميان محصولات كشاورزي، زعفران يكي از مهم ترين كالاهاي صادراتي كشاورزي مي باشد كه سهم زيادي در ايجاد ارزش افزوده بخش كشاورزي بر عهده دارد. اين مطالعه به بررسي و تحليل شبكه تجارت خارجي زعفران در بين يازده كشور فعال از جمله ايران در اين حوزه پرداخته است. آمار و اطلاعات لازم طي سال هاي 2016-2007 جمع آوري گرديد. با توجه به پراكندگي جغرافيايي كشورهاي مورد بررسي از يك الگوي پانل فضايي جهت تحليل عوامل اثرگذار بر ارزش تجارت زعفران استفاده شد. نتايج برآورد روش هاي OLS، وقفه فضايي و خطاي فضايي نشان داد كه متغيرهاي قيمت واردات به ازاي هر گرم، قيمت صادرات به ازاي هر گرم، شاخص آزادسازي اقتصادي، شاخص استانداردهاي صادراتي، توليد ناخالص داخلي، نرخ واقعي ارز و شاخص سياست هاي حمايتي دولت از صادرات زعفران معني دار و بر ارزش تجارت داراي اثر مثبت هستند. مثبت و معني دار شدن ضريب وابستگي فضايي نشان مي دهد كه مجاورت و همسايگي نقش مهمي در افزايش يا كاهش تجارت دارد. به اين معني كه چنان چه ارزش تجارت زعفران كشورهاي مجاور افزايش يابد، ارزش تجارت در كشور مورد نظر به اندازه ضريب همسايگي افزايش مي يابد.

One of the factors that have a significant impact on the economic development of countries is reliance on foreign trade, and due to the dependence of countries on export earnings and the import of foreign trade, it plays an essential and indisputable role in the growth and development of different sectors. Foreign trade in agricultural products has an important role in expanding the export and import of various countries due to its high and stable value. Among the agricultural products, saffron is one of the most important export commodities of agriculture, which contributes greatly to the creation of agricultural value added. This study examines and analyzes Saffron's foreign trade network among 11 active countries including Iran in this area. The required data and statistics were collected during the years 2007-2016. Considering the geographical dispersion of the studied countries, a spatial panel model was used to analyze the factors affecting the value of saffron trade. The results of estimating OLS methods, spatial interruption and spatial error showed that import price variables per gram, export price per gram, export volume, export standards index, gross domestic product, exchange rate and government support index in agricultural sector is significant and has a positive effect on the value of trade. Positive and significant spatial dependency coefficient shows that neighborhood is an important role in increasing or decreasing trade. This means that, as long as the value of saffron trade in neighboring countries increases, the value of trade in the target country will increase as the size of the coefficient.