رتبه بندي راهبردهاي بيابان زدايي دشت اردكان - خضرآباد با استفاده از روش آنتروپي شانون و مدل ارسته

Evaluation of de-desertification alternatives in Ardakan-khezr abad plain by using shannon entropy method and oreste model

بيابان زايي يك از بزرگ ترين چالش هاي زيست محيطي زمان ما به شمار مي رود. اين پديده مسئله اي جهاني است و پيامدهاي جدي آن بر تنوع زيستي، ايمني محيط زيست، ريشه كني فقر، ثبات اجتماعي- اقتصادي و توسعه ي پايدار در سراسر جهان تاثيرگذار است. علي رغم اثرات جدي زيست محيطي، اقتصادي و اجتماعي اين پديده، كوشش هاي اندكي در زمينه ي ارائه ي راهبردهاي بهينه كنترل و كاهش آن صورت گرفته است؛ بنابراين، مقاله ي حاضر با هدف ارائه ي راهبردهاي بهينه ي بيابان زدايي به صورت نظام مند و در قالب يك مدل تصميم گيري گروهي انجام شد. به اين منظور در ابتدا در چارچوب روش تصميم گيري چند شاخصه و با استفاده از تكنيك آنتروپي شانون، ارجحيت شاخص ها برآورد شد. سپس با ايجاد ساختار رجحاني و رتبه بندي معيارها و راهبردها با كاربرد روش ميانگين رتبه هاي بس سون، به رتبه بندي فواصل و تعيين اولويت راهبردها با استفاده از مدل ارسته پرداخته شد. نتايج حاصل نشان داد كه معيارهاي «ابزارهاي علمي و تكنولوژيكي» (C5) و «تناسب و سازگاري با محيط زيست» (C7) به ترتيب با ضريب اهميت 2628/0 و 2587/0، در بالاترين درجه ي اهميت قرار دارد و از ميان راهبردها، راهبرد توسعه و احياي پوشش گياهي (23A) با رتبه ي كلي R(m)=46/5 مهم ترين راهبرد در فرايند بيابان زدايي منطقه ي مطالعاتي است و راهبردهاي جلوگيري از تبديل و تغيير نامناسب كاربري اراضي (18A) با رتبه ي كلي R(m)=53/5 و كنترل چراي دام (20A) با رتبه ي كلي R(m)=69 به ترتيب در اولويت هاي بعدي قرار مي گيرد؛ از اين رو، پيشنهاد شد كه در طرح هاي كنترل و كاهش اثرات بيابان زايي و احياي اراضي تخريب يافته، نتايج و رتبه بندي به دست آمده قابل توجه قرار گيرد.

Nowadays, Desertification is one of the greatest environmental challenges. It is a global issue and its serious consequences affect on biodiversity, environmental safety, poverty eradication, economic and social stability and sustainable development around the world. Despite the serious environmental, social and economic impact of desertification phenomenon, few studies have been done in providing optimal alternatives. This paper tries to provide systematic and optimal alternatives in a group decision-making model. At the first in the framework of Multiple Attribute Decision-making (MADM), indices preference was determined using shannon entropy, then alternatives priority was evaluated by ORESTE model. The results showed that alternative of vegetation cover development and reclamation (A23) with general rating of = 46.5 is the most important alternative in de-desertification prosess in the study area, and alternatives of prevention of unsuitable land use changes (A18) and Livestock grazing Control (A20) were in the next priority with general rating of 53.5 and 69, respectively. Therefore, it is suggested that the obtained results and ranking should be considered in projects of controlling and reducing the effects of desertification and rehabilitatyion of degraded lands plans.