اثرات شوك‌هاي قيمت نفت بر پويايي‌هاي انتقال چرخه‌هاي تجاري در اقتصاد ايران: مدل ماركوف سوئيچينگ با احتمال انتقال متغير

The Effects of Oil Price Shocks on Transitional Dynamics of Business Cycles in Iran: Markov Switching Model with Time Varying Transition Probabilities (MS-TVTP)

ادوار تجاري يكي از مهم ترين شاخص هاي اقتصادي محسوب مي شود كه تغيير در فعاليت‌هاي اقتصادي در طول زمان را نشان مي دهد. بررسي ادوار تجاري از آن جهت اهميت دارد كه درك و توجه به چگونگي نوسانات توليد ناخالص داخلي و عوامل مؤثر بر اين نوسانات همچون شوك هاي قيمت نفت به سياست گذاران اقتصادي در برنامه ريزي بهتر و مؤثرتر كمك مي كند. اين مطالعه با استفاده از مدل غيرخطي ماركوف سوئيچينگ با احتمال انتقال متغير (MS-TVTP )، اثرات شوك هاي قيمت نفت بر پويايي هاي انتقال چرخه هاي تجاري ايران به صورت فصلي بين سال هاي 1384 تا 1395 را مورد بررسي قرار داده است. بدين منظور ابتدا شوك¬هاي قيمت نفت با چهار روش مختلف استخراج شده و سپس تأثير آنها بر دوره هاي ركود و رونق بررسي شده است. نتايج حاصل از مدل ماركوف سويچينگ با احتمال انتقال متغير نشان مي‌دهد چرخه هاي تجاري در اقتصاد ايران تحت تاثير نوسانات و شوك هاي قيمت نفت است؛ به طوري كه در همه چهار حالتي كه شوك قيمت نفت محاسبه شده است، شوك هاي مثبت قيمت نفت، نه تنها احتمال ماندن در رژيم رونق در اقتصاد ايران را افزايش مي دهد بلكه احتمال خروج از وضعيت ركود و انتقال به رژيم رونق را نيز افزايش مي دهد. همچنين از مقايسه نسبي ضرايب شوك هاي قيمت نفت در احتمال ماندن در رژيم رونق و انتقال از رژيم ركود به رونق مي¬توان استدلال كرد، بروز شوك هاي مثبت در دوره ركود، احتمال گذار يا خروج از ركود را به مقدار بيشتري نسبت به رژيم رونق افزايش مي دهد. به عبارت ديگر، در اقتصاد ايران شوك هاي قيمت نفت در دوره ركود اثر بيشتري در چرخش وضعيت اقتصادي دارد و احتمال خروج اقتصاد از دوره ركود را به مقدار بيشتري افزايش مي دهد اما در دوره رونق اقتصادي، بروز يك شوك مثبت، احتمال ماندن در دوره رونق را به مقدار كمتري، افزايش مي دهد.

The business cycles are one of the most important economic indicators that they show the changes in economic activities during time. The study of business cycles is important because the understanding fluctuations in GDP and effective factors on these fluctuations help policy makers to plan better and more efficient. The main purpose of this paper is to investigate the effects of oil price shocks on business cycles dynamics in Iranian economy during period of 2005 to 2017 by using non-linear Markov switching model with the time varying transitional probabilities (MS-TVTP). So, first, the oil price shocks were extracted in four different modes, and then the effect of them on recession and boom regimes are investigated. The results of MS-TVTP model show that business cycles are affected by oil price fluctuations and shocks in Iran’s economy. The results indicate that, in all four modes which oil price shocks were calculated, the positive shocks in oil price increase the probability of staying in boom regime. Also positive oil price shocks increase the probability of transition from the recession regime in Iran’s economy. Also, with relative comparison of the coefficients of oil price shocks in the probability of staying in boom regime and transition from recession to boom regime, it can be argued that positive oil price shocks in recession period increases the probability of transition from recession more than the boom regime. In other words, oil price shocks in recession periods have a greater effect on rotation of economic situation and increase the probability of transition from recession regime, but in the boom regime, the positive oil price shock lead to increases the probability of staying in boom regime a little.