تحليل موانع توسعه كسب وكارهاي خرد در نواحي روستايي شهرستان مياندوآب

توسعه­ مشاغل يا كسب­و­كارهاي كوچك روستايي به علت برخورداري از ماهيت و مزايايي خاص، با استقبال متخصصان توسعه­روستايي روبه­رو شده، به­گونه­اي كه برخي متخصصان آن را مهم­ترين راهكار توسعه­روستايي در كشورهاي جهان سوم در نظر مي­گيرند. هدف اين پژوهش، بررسي زمينه­هاي ايجاد كسب­وكارهايكوچك جديد و موانع راه­اندازي آنها در سكونتگاه­هاي روستايي بود. تحقيق حاضر از لحاظ هدف كاربردي، ماهيت و روش توصيفي- تحليلي و بنيان آن مبتني بر پراگماتيسم و روش تحقيق آميخته است. جمع­آوري داده­ها و اطلاعات به­صورت مطالعات ميداني و اسنادي انجام گرفت و قلمرو مكاني تحقيق بخش مرحمت­آباد شهرستان مياندوآب بود. از مصاحبه­هاي نيمه­ساخت­يافته با مديران روستايي و مالكان واحدهاي كسب­وكار براي شناسايي زمينه­هاي ايجاد كسب­وكارها استفاده شد. با انجام 33 مصاحبه به اشباع نظري رسيد و با شيوه تئوري زمينه اي تجزيه و تحليل شد. نتايج نشان داد كه زمينه­هاي متعددي در بخش كشاورزي، صنعت، گردشگري و خدمات وجود دارد ولي فقط بخش كشاورزي زمينه­ها و توان زيادي براي ايجاد واحدهاي كسب­و­كار جديد دارد. روستاهاي قپچاق و فيروزآباد با داشتن زمينه ايجاد 34 و 30 نوع از اين كسب­وكارهاي مساعدترين روستاها به شمار مي­روند. جهت شناسايي موانع ايجاد كسب­وكارهاي جديد، فرايند روش Q طي شد. جامعه گفتمان از طريق نمونه­گيري هدفمند معين شد و مجموعه كيو 41 گويه­اي را 20 نفر از كارآفرينان و مديران واحدهاي كسب­وكارهاي كوچك مرتب كردند. آزمون تحليل عاملي استفنسون بر مبناي فرد نشان داد ايجاد كسب­وكار جديد در محدوده مورد موانع سه­گانه­اي دارد كه عبارتند از: «موانع اقتصادي- اجتماعي»، «موانع زيرساختي» و «ضعف سرمايه اجتماعي و ترجيح سپرده­گذاري به سرمايه­گذاري». موانع «اقتصادي و اجتماعي» مهمترين عامل عدم ايجاد كسب­وكار جديد بوده و با مقدار ويژه 10.10 بيش از 50 درصد واريانس را تبيين كرده است.