بررسي اهميت ابعاد و نشانه‌هاي تقلب در تعديل برنامه حسابرسي با استفاده از مدل پنتاگون تقلب

Investigating the Importance of Fraud Dimensions and Fraud Risk Factors in Modifying the Audit Program Using the Fraud Pentagon Model

طراحي برنامه حسابرسي به گونه ­اي كه بتوان به ريسك تقلب ارزيابي شده واكنش مناسبي نشان داد، يكي از مهمترين فعاليت­هايي است كه حسابرسان در رسيدگي ­هاي خود انجام مي­دهند. توجه به مهمترين ابعاد و نشانه ­هاي تقلب مي­تواند حسابرسان را در انجام اين فرآيند ياري برساند. در اين راستا، در اين پژوهش به بررسي اهميت ابعاد و نشانه­ هاي تقلب در تعديل برنامه حسابرسي پرداخته شده است. براي اين منظور از مدل پنتاگون تقلب استفاده شده است. مدل پنتاگون تقلب شامل پنج بعد تقلب فشار/انگيزه، فرصت، توجيه سازي، توانايي و غرور مي­باشد. براي انجام اين پژوهش با نظر خبرگان براي هر يك از پنج بعد تقلب مذكور، چهار نشانه تقلب انتخاب گرديد. براي جمع آوري داده، با توجه به نشانه­ هاي تقلب انتخاب شده، از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماري پژوهش، حسابداران رسمي شاغل درسازمان حسابرسي و موسسات حسابرسي در سال 1397 مي­باشند. پس از توزيع و جمع آوري پرسشنامه­ ها، با استفاده از روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي به رتبه ­بندي ابعاد و نشانه­ هاي تقلب پرداخته شد. نتايج نشان مي­دهد كه بعد فرصت و نشانه ­هاي تقلب وابسته بودن بخش عمده ­اي از ميزان حقوق و مزاياي مديران به نتايج عمليات، وضعيت مالي يا جريان وجوه نقد واحد مورد رسيدگي، سيستم­هاي اطلاعاتي، حسابداري و كنترل­هاي داخلي غيركارآمد، ايجاد محدوديت در كار حسابرسان، ميزان تجربه و اطمينان بيش از حد، بيشترين اهميت را در تعديل برنامه حسابرسي دارند

The design of the audit program so that it can be used to adequately respond the fraud risk is one of the most important activities that auditors do in their investigations. Paying attention to the most important dimensions and risk factors of fraud can help auditors in this process. In this regard, in this research, the importance of the dimensions and risk factors of fraud in the adjustment of the audit program has been investigated. For this purpose, the fraud Pentagon model has been used. This model includes five dimensions of pressure/motivation, opportunity, rationalization, capability and arrogance. In order to conduct this research, four fraud risk factors were selected by expert opinion for each of the five fraud dimensions. A questionnaire was used to collect data. The statistical population of the study is Iranian association of certified public accountants in year 2018. After distributing and collecting questionnaires, the Fuzzy Analytical Hierarchy Process (FAHP) method was used to rank the dimensions and risk factors of fraud. The results show that opportunity dimension and fraud risk factors including significant portions of managers’ compensation being contingent upon operating results, financial position, or cash flow, ineffective information, accounting and internal controls systems, restrictions on the auditors’ investigation, level of experience and overconfidence have the highest degree of importance in modifying the audit program