عنوان مقاله :
از خودآييني اخلاق مُلكي تا دگرآييني اخلاق ملكوتي (نگاهي نو به گونه‌هاي مختلف مناسبات ميان دين و اخلاق)
عنوان به زبان ديگر :
From the Autonomy of Worldly Ethics to the Heteronomy of Divine Ethics (A new Stance to the Different Types of Relations between Ethics and Religion)
پديد آورندگان :
فتحي، علي دانشگاه تهران - پرديس فارابي , معصوم‌خاني، امير دانشگاه تهران - پرديس فارابي
كليدواژه :
عقل , شرع , حسن و قبح , اخلاق مُلكي , اخلاق ملكوتي , اخلاق
چكيده فارسي :
يكي از پرسش‌هايي كه همواره ذهن متفكران را به خود مشغول كرده، ارتباط بين دين (شرع) و عقل بوده است. در جهان اسلام هم به اين مسئله پرداخته شده و به‌طور ويژه موضوع حسن و قبح در حوزة اخلاق بحث شده است. در اين مقاله گونه‌هاي مختلف مناسبات ميان اخلاق و دين مطرح خواهد شد و هر يك از اين رويكردها نقد و بررسي مي‌شود و در نهايت با نگاهي نو به ديدگاه مختار پرداخته خواهد شد كه بر اساس آن با تفكيك ميان اخلاق مُلكي و ملكوتي نشان داده‌ايم كه اخلاق مُلكي ابتنا و وابستگي به دين ندارد و شايد مستقل از دين موضوع نظر واقع شود، لكن اخلاق ملكوتي و متعالي جز در پناه دين حاصل نمي‌شود و در ذيل دين تعريف و تبيين مي‌شود و خودفرمانروايي و خودآييني در حوزة اخلاق ملكي با خدافرمانروايي و دگرآييني در ساحت اخلاق ملكوتي سازگار و جمع‌پذير است، به اين معنا كه شايد در بسياري از موارد احكام اخلاقي مشتركي را توصيه و تجويز كنند، لكن روح و به تعبير ادقّ بنياد فعل و خاستگاه توصيه و تحذير متفاوتي دارند.
چكيده لاتين :
A question that has always engulfed the minds of the thinkers is the relationship between religion and reason. This issue has been dealt with in the Islamic world, too, and in particular, the subject of good and evil in the field of ethics has been discussed. In this article, various types of relations between ethics and religion are discussed, each of these approaches has been criticized, and finally, a new viewpoint to autonomy has been offered in which a distinction between Worldly ethics and divine ethics is used to show that the worldly ethics is not based or dependent on the divine ethics and can be examined independently. However, the divine and transcendental ethics can only be driven from religion and is defined and explained in the context of religion. Moreover, it is found that autonomy in the domain of worldly ethics is congruent with heteronomy in the domain of divine ethics, that is to say, the two might prescribe similar moral rulings in many cases, but the spirit, and more precisely, the basis of their acts and the origin of their suggestions and admonitions are different.
