عنوان مقاله :
سير تحول خداباوري در انديشۀ هندو
عنوان به زبان ديگر :
The Evolution of Hindu Theism
پديد آورندگان :
محمودي، ابوالفضل دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات
كليدواژه :
وِدَه‌ها , وِدانتَه , نيايَه , گيتا , دَرْشَنَه , اوپَنيشدها
چكيده فارسي :
موضوع اصلي اين نوشتار سير خداباوري در انديشۀ هندوان است كه به ترتيب تاريخي از خداباوري اقوام هندو ـ اروپايي آغاز و سپس گرايش‌هاي گوناگون خداباوري (همچون طبيعت‌پرستي، چندگانه‌پرستي، پرستش ربّ الارباب و يكتاپرستي و وحدت‌گرايي) در «وِدَه‌ها» را كه كهن‌ترين اثر مكتوب اقوام آريايي است مورد توجه قرار خواهيم داد. خداشناسي «اوپنيشدي» با رويكرد غالب وحدت وجودي و سپس انديشۀ خدا در «گيتا» با توجه به نگرش‌هاي سه‌گانۀ موجود در آن، موضوعات بعدي مورد بحث هستند. نوع نگاه به خدا در «دَرْشَنَه‌ها» يا مكتب‌هاي فكري هندو، به‌ويژه دو مكتب «وِدانته» و «نيايه» كه توجه خاصي به الوهيت دارند، موضوعات پاياني اين نوشتار هستند. در مجموع چنين به‌نظر مي‌آيد كه انديشۀ هندو با وجود تجربه‌هاي گوناگون از انواع نگرش‌هاي خداباورانه در ادوار گوناگون تاريخ خود، در هيچ‌كدام از اين نگرش‌ها به‌طور قاطع و فراگير آرام نگرفت.
چكيده لاتين :
Themain subject of this article is the investigation of the evolution of Hindu theism. The article has first examined theism among the Indo-European tribes and then has studied various theistic orientations (such as nature worship, polytheism, henotheism, monotheism, and monism) in Vedas as Aryan’ oldest written works. The Upanishad theology with its monotheistic theme and the concept of God in Gita in the three viewpoints present in it are the next discussions of the article. The stance taken toward God in Darśanas (the Hindu schools of thought), especially in the two schools of Vedanta and Nyaya that pay a special attention to divinity are the last issues discussed in this paper. All in all, it seems that despite its various experiences with theistic perspectives in the different stages of its history, the Hindu thinking has never settled conclusively and comprehensively in any of these perspectives.
