اثر ميزبان‌هاي مختلف بر تغييرات متابوليت‌هاي ثانويه دارواش (Viscum album)

The effect of different hosts on mistletoe (Viscum album) secondary metabolites

سابقه و هدف: دارواش‌ها گروهي قابل توجه و متنوع از نهاندانگان‌اند كه انگل شاخه‌ها‌ محسوب شده و داراي طيف گسترده‌اي از ميزبان‌ها بوده و محدوده پراكنش بسيار وسيعي در دنيا داشته و تركيبات موثره‌‌ي زيادي در خود دارند. با توجه به اينكه مقدار و نوع اين تركيبات در گياهان به عوامل بسيار زياد محيطي و ژنتيكي وابسته است، در تحقيق حاضر اثر ميزبان‌هاي مختلف شامل انجيلي، ممرز، توسكاي قشلاقي و صنوبر بر تغييرات متابوليت‌هاي ثانويه فنل، فلاونوئيد، خواص‌آنتي‌اكسيداني، بتولين و بتولينيك اسيد در دارواش اروپايي بررسي شده است. مواد و روش‌ها: نمونه برداري‌ براي اين مطالعه آزمايشگاهي در اواخر شهريور ماه 94 از دارواش‌هاي ميزباني شده توسط گونه‌هاي انجيلي، صنوبر، ممرز و توسكا قشلاقي در 3 تكرار در نقاط پايين‌بند تا ميان‌بند طرح جنگلداري دكتر بهرام‌نيا واقع در محدوده جنگل شصت ‌كلاته گرگان انجام و سپس نمونه‌ها خشك، آسياب و عصاره‌گيري با سه حلال اتانول، متانول و استون صورت گرفت. پس از عصاره‌گيري، فرايند آزمايشات مورد نياز طي شد و داده‌هاي بدست آمده با استفاده از نرم‌افزار SAS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد ميزبان‌هاي مختلف بر تركيبات موثره‌ي دارواش اروپايي اثرات معناداري دارند. مطابق نتايج به دست آمده بيشترين ميزان آنتي‌اكسيدان (03/93 درصد راديكال آزاد) و فنل‌كل (45/4 ميلي گرم برگرم وزن خشك) به ترتيب مربوط به عصاره اتانولي ساقه و برگ دارواش ميزباني شده توسط گونه انجيلي، و بيشترين ميزان فلاونوئيد ( 07/2 ميلي‌گرم بر گرم وزن خشك) مربوط به عصاره اتانولي ساقه‌ي‌ دارواشي با ميزباني گونه صنوبر مي‌باشد. بيشترين ميزان بتولين (3/148 ميلي گرم بر گرم) در برگ داروش موجود بر ميزبان گونه ممرز اندازه‌گيري شد. بيشترين مقدار بتولينيك‌اسيد 3/286 ميلي‌گرم در ميلي‌ليتر بود كه در اندام ساقه‌ي دارواش با ميزباني گونه‌ي‌ صنوبر به دست آمد. نتيجه گيري: نتايج حاكي از آن است كه درخت ميزبان مي‌تواند نقش كليدي بر ميزان تركيبات فنلي و فلاونوئيدي و خواص آنتي اكسيداني برگ و ساقه گياه نيمه انگل دارواش بگذارد. از طرفي وجود اين متابوليت‌هاي ثانويه با ارزش دارويي و حتي صنعتي در اين گياه لزوم توجه ويژه را بر اين گونه باارزش مورد تاكيد قرار مي‌دهد. با توجه به اينكه دو ماده موثره ضد سرطاني بتولين و بتولينيك‌اسيد به لحاظ دارويي ارزش زياد و در عين حال قيمت بالايي دارند ميتوان از دارواشهاي ميزباني شده با ممرز و صنوبر بهره برد.

Background and Aim: The mistletoes are a significant and diverse group of nasogastric species, which are parasite and have a wide range of hosts and a very wide range of distribution areas in the world. They have high levels of effective compounds. considering the fact that the amount and type of these compounds in plants are highly dependent on environmental and genetic factors, the present study aims at the investigation of the effect of different hosts e.g Persian ironwood (Parrotia persica), hornbeam (Carpinus betulus), alder (Alnus glutinosa) and poplar (Populus euramericana) on the mistletoe secondary metabolites (phenol, flavonoids, antioxidants, Betulin and Betulinic acid) changes. Materials and Methods: Sampling for this laboratory study was carried out in late September in mistletoe hosted by Persian ironwood, Poplar, Hornbeam and alder, this species in 3 replications in lower points to the middle of the forest of Dr. Bahramnia forestry plantation located in Shast Kalateh forest of Gorgan. Then, Samples were dried, milled and extracted with three ethanol, methanol and acetone solvents. After the extraction, the required test process was performed and the obtained data were analyzed using SAS software. Results: The results showed that different hosts had significant effects on effective compounds of mistletoe. According to the results, the highest levels of antioxidant (95.03% free radical) and phenol (4.45 mg/g dry weight) were related to the stem acetonic extract and leaves ethanolic extract of mistletoes hosted by Persian ironwood, respectively and the highest amount of flavonoids 2.07 mg/g is related to the mistletoe stem ethanolic extract hosted by alder species. The highest amount of betulin (147.3 mg/ml) was measured in the mistletoe leaf hosted by hornbeam species. The highest amount of betulonic acid was found to be 347 mg/ml, which was obtained from the mistletoe stems hosted by the poplar species. Conclusion: The results indicate that the host trees can play a key role in the amount of secondary metabolites and the antioxidant properties of leaf and stem of the mistletoe half-parasite. The presence of these secondary metabolites with medicinal and even industrial value in this plant emphasizes the need for special attention on this valuable species. Due to the fact that two effective anti-cancer agents of betulin and betulinic acid are important and highly costly drugs, the mistletoes hosted with hornbeam and poplar can be used.