بررسي و تحليل لبۀ تاريك رفتارهاي سازماني از ديدگاه اميرالمؤمنين(ع)

Evaluation and Analysis of Dark Side of Organizational Behavior from the Viewpoints of Amir Almomenin (PBUH)

هدف: هدف محقق در اين مقاله، بررسي مفهوم لبۀ تاريك رفتار سازماني از نگاه اسلامي با مطالعۀ مدلها و الگوهاي جهاني آن و تأكيد بر نامه‌هاي اميرالمؤمنين علي(ع) بوده است. روش: تحليل محتواي كيفي. بر اساس پژوهشهاي انجام شده، رفتارهاي انحرافي به دو دستۀ مثبت و منفي دسته‌بندي مي‌شوند. پديدۀ لبۀ تاريك رفتارسازماني در دستۀ رفتارهاي انحرافي منفي قرار دارد كه به دليل ايجاد هزينه‌هاي مالي و غير مالي هنگفت ساليانه براي سازمانها، مورد توجه و بررسي قرار گرفته است. يافته‌ها: در متون ديني به ويژۀ متون اسلامي و نامه‌هاي نهج‌البلاغه كه اغلب خطاب به فرماندهان و مديران است، اين رفتارها به طور مكرر توسط اميرالمؤمنين گوشزد شده است كه در مطالعۀ انجام‌شده، 49 كد شناسايي و در دو سطح فردي و سازماني طبقه‌بندي شد. نتيجه‌گيري: حضرت براي پيشگيري از اين رفتارها، راهكارهايي همچون: شفافيت، عدالت سازماني، عدم ايجاد اصطكاك اجتماعي، جلوگيري از رقابتهاي ناسالم، شايسته‌سالاري و ايجاد فرهنگ سازماني را بيان مي‌كنند كه براي اين رهنمودها به مصداقهايي برگرفته از نامه‌هاي اميرالمؤمنين اشاره شده است.

Objectives: Considering the letters of Amir Almomenin (PBUH), current research aims at investigating and understanding the concept of dark side of organizational Behavior from the Islamic perspective through the utilization of international models and patterns. Method: The method of the present research is based on using qualitative content analysis. According to previous research, deviant Behaviors are divided into two groups of positive and negative Behaviors. The phenomenon of dark side of Behavior is considered a negative deviant Behavior which imposes tremendous annual expenses and has been the center of attention by many organizations. Results: The results of the survey indicate that religious texts, especially Islamic contents and letters of Amir Almomenin that are mostly directed toward commanders and managers, this Behavior has been repeatedly notified. In this research, 49 indicators of such Behavior are identified and categorized in two indivual and organizational categories. Conclusion: In addition to preventing such Behavior, solutions like clarification, organizational justice, lack of social negative contacts, prevention of adverse competition, meritocracy, and organizational culture development have been provided for which the instances of Amir Almomenin sayings in differnet letters are also noted and discussed.