استفاده از روش‌هاي آمار انفصال و تحليل‌هاي عاملي و خوشه‌اي براي بررسي رفتار زمين-شيميايي نقره در كاني‌زايي مس-موليبدن پورفيري حراران، استان كرمان

Using the geochemical behavior of silver element in the gap statistics method and multivariate analysis in Cu-Mo porphyry in Hararan area, Kerman province

يكي از منابع نقره، ذخاير مس-موليبدن پورفيري است كه در آن عنصر نقره به‌صورت جانبي توليد مي­شود. در اين مطالعه رفتار زمين­شيميايي عنصر نقره در منطقه حراران برپايه نتايج تجزيه 607 نمونه سنگ­زمين­شيميايي براي عناصر W, Zn, Ag, As, Ba, Co Cu, Mo, Pb, Sb, Sn, Sr, Bi بررسي شد. اين ذخيره كه در جنوب شرق ايران واقع شده، داراي كاني­زايي مس-موليبدن پورفيري است. از روش­هاي آمار انفصال و تحليل چندمتغيره براي شناسايي نواحي داراي بي­هنجاري نقره و عناصر همراه استفاده شد. بررسي نقشه­هاي نواحي بي­هنجار به­دست­آمده با استفاده از روش آمار انفصال نشان داد كه نواحي بي­هنجار عناصر نقره، مس، سرب و روي تقريباً همپوشي دارند. نمودار درختي به­دست آمده از تحليل خوشه­اي سلسله مراتبي نشان داد كه عناصر نقره و مس همبستگي داشته و در يك گروه قرار گرفته­اند. علاوه بر­آن، نتايج تحليل عاملي نيز نشان داد كه عامل سوم شامل عناصر نقره و مس با بالاترين مقدار ويژه است. سرانجام رفتار دو­گانه نقره يعني همراهي با مس به خاطر قرار گرفتن در شبكه كاني­هاي مس­دار مانند كالكوپيريت و بورنيت از يك‌طرف و همراهي با عناصر سرب به خاطر قرار گرفتن در شبكه گالن از سوي ديگر با روش­هاي آمار انفصال و تحليل­هاي چند ­متغيره ثابت شد.

One of the silver resources is Cu-Mo porphyry deposits, producing silver as by product. For this research, the results of analysis of 607 lithogeochemical samples for W, Zn, Ag, As, Ba, Co, Cu, Mo, Pb, Sb, Sn, Sr, Bi elements were used to investigate geochemical behavior of silver element in Hararan area which is located in the southeast of Iran and consists of copper mineralization seems to be connected to a porphyry Cu-Mo system. In this study, gap statistics and multivariate analysis techniques for identification anomalous areas of silver element and its associated elements were used. Anomalous areas maps achieved using gap statistics method showed that anomalous areas of Ag, Cu, Pb and zinc elements covered approximately each other. Dendrogram, which was earn from hierarchical cluster analysis, depict that Ag and Cu elements have associated with each other and formed one cluster. Although these elements are linked to Pb and Zn elements with lower correlation. As well, the results of factor analysis showed that the third factor include Cu and Ag elements with the highest eigenvalues. Consequently, geochemical bimodal behavior of Ag element i.e. accompaniment with Cu element by locating in Cu –bearing minerals such as chalcopyrite and bornite from one side and accompaniment with Pb and Zn elements by locating in mineral from other side was validated by using gap statistics and multivariate analysis techniques.