پديد آورندگان :
ملكي، محسن دانشگاه آزاد اسلامي، اردبيل - گروه منابع طبيعي , دهقاني بيدگلي، رضا دانشگاه كاشان - دانشكده منابع طبيعي - گروه مرتع و آبخيزداري , قانع مقدم، رضا دانشگاه آزاد اسلامي، اردبيل - گروه منابع طبيعي
كليدواژه :
اثرات اقتصادي و اجتماعي , اقدامات آبخيزداري , حوزه آبخيز , منابع طبيعي
چكيده فارسي :
طرحهاي منابع طبيعي اهداف متعددي در سطوح مختلف فني، اجتماعي سياسي و غيره دارند كه عمدتاً شامل مهار و مبارزه با فرسايش و هدررفت آب، بهينهسازي استفاده از منابع آب و خاك، افزايش توليدات آبخيزها اعم از گياهي و دامي، افزايش درآمد ساكنين آبخيزها و كاهش خسارت ناشي از فرسايش خاك و سيلاب‌ها و اهدافي از اين قبيل ميباشد. در برنامه‌هاي منابع‌طبيعي و آبخيزداري در نظر گرفتن عوامل اجتماعي، اقتصادي و سازماني مؤثر در داخل و خارج آبخيز ضروري مينمايد. اين پژوهش با هدف ارزيابي و بررسي اقدامات منابع طبيعي و آبخيزداري انجام شده بر وضعيت اجتماعي و اقتصادي بهره برداران ساكن حوزه مانند رضايت و نگرش مردم، مشاركت مردمي، ميزان پذيرش مردمي پروژه‌ها انجام گرفته است. همچنين بررسي اثرات اجراي پروژه‌ها از نظر ذينفعان در حوزه آبخيز قره شيران كه در آن پروژه‌هاي منابع‌طبيعي اجرا شده است، انجام گرديد. اين پژوهش از نوع پژوهشهاي توصيفي- همبستگي محسوب ميشود. جامعه آماري اين تحقيق با استفاده از فرمول كوكران به تعداد 200 نفر از سرپرستان خانوار از بهرهبرداران و ساكنان اين حوزه بودند و آلفاي كرونباخ پرسشنامه‌ها 0/78 به دست آمد. براي گردآوري داده‌ها از پرسشنامه استفاده گرديد كه روايي آن توسط 5 متخصص خبره مورد تأييد قرار گرفت و روش تصادفي سيستماتيك جهت پرسشگري مورد استفاده قرار گرفت. براي تعيين پايايي اطلاعات از نرمافزار Spss استفاده گرديد. بر اساس نتايج، در اثر اجراي طرحها در منطقه، وضعيت درآمدزايي 35 درصد، عملكرد و هزينه محصولات آبي 26 درصد، عملكرد و هزينه محصولات باغي 10 درصد و عملكرد توليد علوفه 12 درصد افزايش داشته است. همچنين، بيشترين اثر اجراي طرحهاي اجرا شده در منطقه بر حل معضل سيل با ميانگين 1/02 و بهبود وضعيت اقتصادي بهرهبرداران با ميانگين 1/70 بوده است و تأثير چنداني بر كاهش مهاجرت و بيكاري نداشته است.
چكيده لاتين :
Natural resource projects have several objectives at various levels of technical, social policy which mainly include control and eradication of erosion and waste water, optimizing the use of water and soil resources, increasing production of watersheds, including plant and animal husbandry, increase in income of residents of watersheds and reducing damage caused by soil erosion and floods and other goals. In natural resources and watershed management programs, it is necessary to consider the social, economic and organizational factors affecting both inside and outside the watershed. This research was carried out with the aim of evaluating the actions of natural resources and watershed management on the social and economic situation of beneficiaries that are living in the basin, such as people's satisfaction and attitude, popular participation, and popular acceptance of the projects. Also, the effects of project implementation in terms of stakeholders in Ghareshiran basin where natural resource projects have been implemented has also been studied. This research is a descriptive-correlational research. The statistical population of this research, using the Cochran formula, consisted of 200 family caretakers from the beneficiaries and residents of this area, who were questioned by systematic random sampling. A questionnaire was used to determine the validity of the data. Validity was confirmed by a specialist. SPSS software was used to determine the reliability and Cronbach's alpha was 0.78. Based on the results, the implementation of plans in the region, the income situation of 35%, the yield and the cost of water products increased 26%, the yield and the cost of garden products 10%, and the yield of forage production 12%. Also, the greatest effect of implementation of the implemented projects in the region on the flood disaster problem with an average of 1.01 and improving the economic situation of the operators was 1.70. It had little effect on the reduction of immigration and unemployment.
