بررسي رابطه سرمايه اجتماعي و رفتار كشاورزان در حفاظت از آب زيرزميني در دشت قزوين

(The relationship between social capital and behavior of farmers in protecting groundwater (Case study: Qazvin plain

طي چند دهه ي اخير، مسائل آب به يكي از مسايل اساسي در محيط زيست ايران تبديل شده است. در ايران علي‌رغم كمبود منابع آب، ميزان مصرف آب فراتر از استاندارد‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي جهاني است و بيشترين اتلاف آن نيز در بخش كشاورزي صورت مي‌گيرد. از جمله راهكارهاي مناسب براي استفاده بهينه و موثرتر آب اتخاذ سياست‌هاي مقابله‌‌اي است. موفقيت اجراي سياست‌هاي مقابله‌اي، بستگي به رفتار كشاورزان به عنوان عاملان و دست اندركاران واقعي دارد. تحقيق حاضر به بررسي پيش زمينه‌هاي اجتماعي در سياست‌هاي حفاظت از آبهاي زير‌زميني پرداخته است. جامعه آماري اين پژوهش حقابه‌داران بخش جنوب مركزي دشت قزوين را تشكيل مي‌دهند كه از ميان آن‌ها 120 نفر به عنوان نمونه آماري انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات تحقيق، پرسشنامه محقق‌ساخته بود و ميزان پايايي سوالات بيش از 60 درصد به‌دست آمد. نتايج تحقيق بيانگر آن است كه مشاركت در راهكارهاي حفاظت از منابع آبهاي زير‌‌زميني در كشاورزان مستلزم وجود زمينه اجتماعي است. اين امر، به نوع تعامل درون‌گروهي و برون‌گروهي كشاورزان بستگي دارد. نتايج نشان مي‌دهد كه ميان سرمايه اجتماعي و حمايت كشاورزان از سياست‌هاي حفاظت از منابع زيرزميني رابطه مثبت و معني‌داري وجود دارد. در پايان و بر اساس نتايج اين تحقيق، پيشنهادهايي براي حفاظت از منابع زير زميني ارائه شد.

In recent decades, water issues have become crucial in the Iranian environment. Iran suffers a shortage of water, nevertheless water consumption is beyond international standards and water loss has reached at the highest level in the agricultural sector. One solution for the efficient and more effective use of water is taking coping strategies. Success of such strategies depend on the behavior of farmers as actors. The present research examines social backgrounds in groundwater conservation policies. The sample of the study was composed of 120 farm-owners of water rights in the central part of Qazvin Plain. For this study, the survey method was applied and the instrument to collect the data was questionnaire drafted by the researcher and the co-efficiency of the reliability test shows 60 percent. The results of this study indicate that farmers’ participation in the groundwater resource conservation strategies requires considering the social context. This depends on the type of intergroup and outsourcing of farmers. The results showed that there was a significant relationship between people’s social capital and their level of support. According to the results of this research, the social capital in the sample population was evaluated to be less than average, and the possible reasons for this issue were explained. The paper ends up with some recommendations for policy makers.