آسيب‌شناسي برنامه‌هاي ملي پنجم و ششم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور در زمينه تامين مسكن گروه‌هاي كم درآمد شهري

Pathology of Fifth and Sixth National Plans regarding to housing supply for urban low income groups

يكي از چالش­هاي كنوني شهرها به ويژه شهرهاي واقع در كشورهاي جهان سوم دركنار ساير مسائل اقتصادي و اجتماعي مسئله مسكن و تامين مالي مسكن براي گروه­هاي كم درآمد است. به تبع اين شرايط مسئله مسكن و تامين آن نيز در شهرهاي ايران يك چالش مهم است. از اين رو اين پژوهش به دنبال بررسي سياست­ها، نگرش­ها و عملكردهاي برنامه توسعه كشور جهت آسيب­شناسي آن در بخش مسكن و به ويژه مسكن گروه­هاي كم درآمد است. نتايج پژوهش گوياي آن است كه در برنامه پنجم توسعه با تغيير دولت شاهد تغيير سياست از عرضه محوري به تقاضا محوري هستيم. در سال­هاي ابتداي اين برنامه مهم­ترين رويكرد اجرايي به مسكن كم درآمدها پروژه شكست خورده مسكن مهر بود كه با تغيير دولت به دليل مشكلات اين پروژه در تامين مسكن گروه­هاي كم درآمد كنار گذاشته شد. اما هيج برنامه جايگزين در ارتباط با مسكن گروه­هاي كم درآمد ارائه نگرديد فقط به بازنگري طرح جامع مسكن بسنده شده و پنج برنامه جديد به آن اضافه گرديد. طي بازه زماني برنامه پنجم توسعه، تورم مسكن افزيش و درنهايت بازار مسكن با ركود روبه رو شد. رويكردهاي در پيش گرفته شده در بازار مسكن عملا نتوانست به تامين مالي گروه­هاي كم درآمد شهري كمك نمايد. برنامه ششم توسعه نيز با اهداف بيشتر از برنامه پنجم نگارش شد. اين برنامه در چهار محور به موضوع مسكن گروه­هاي كم درآمد پرداخت كه در آن ميان سياست و راهبردهاي در پيش گرفته شده جهت نوسازي و بهسازي بافت­هاي فرسوده شهري مطلوب ارزيابي مي­شود.

One of the challenges facing cities today, especially cities in the Third World, is, along with other economic and social issues, housing and housing finance for low-income groups. As a result of this, the problem of housing and its supply in the cities of Iran is an important challenge. Therefore, this research seeks to study the policies, attitudes and practices of the country's development plan for its pathology in the housing sector, and in particular the housing of low-income groups. The results of the research indicate that in the fifth development plan, with the change of government, we see the policy shift from the axial supply to the demand side. In the early years of this program, the most important approach to low-income housing was the failed Mehr Housing Project, which was abandoned by changing the government due to the problems of this project in providing housing for low-income groups. But no substitute program for housing in low income groups was provided, only to review the comprehensive housing plan and add five new programs. During the fifth development plan, housing inflation has risen and the housing market is in recession. Housing market approaches have practically failed to help finance low-income groups. The sixth development plan was also designed with more goals than the fifth program. The program focuses on the issue of housing of low-income groups in four dimensions, in which policies and strategies are being considered to optimize the desirable urban depreciated texture.