مدل سازي مطلوبيت زيستگاه پلنگ ايراني (Panthera pardus saxicolor) در پناهگاه حيات وحش خوش ييلاق با روش تحليل عاملي آشيان بوم شناختي

Modeling Habitat Suitability of Persian Leopard (Pantera pardus saxicolor) in Khoshyeilagh Wildlife refuge using ENFA method

پلنگ ايراني (Pantera pardus saxicolor) يكي از 37 گونه گربه ­سان دنيا به شمار مي­آيد، كه در اكثر زيست­گاه­هاي طبيعي كشور به صورت انفرادي زيست مي­كند و براي خود قلمرو مشخصي دارد. آگاهي از نيازهاي زيستي گونه­ ها نقشي اساسي در برنامه ­ريزي حفاظت از گونه­ ها دارد. ارزيابي زيستگاه حيات وحش يكي از ملزومات اساسي جهت شناخت نيازهاي زيستي و فيزيكي گونه براي حفاظت مي­باشد. شناسايي مكان­هايي كه صرفا در يك زيستگاه مورد استفاده حيات­وحش قرار مي­گيرند ما را به شناخت پارامترهاي خُرد زيستگاهي مطلوب جانور رهنمون مي­كنند. اين مطالعه با هدف تعيين مطلوبيت زيستگاه پلنگ ايراني با روش ENFA در اين منطقه در پاييز سال 1393 انجام شده است، مهم­ترين متغيرهايي در انجام اين تحقيق پراكنش طعمه، پوشش گياهي، نزديكي به مناطق مسكوني، خطوط حمل و نقل، شيب، ارتفاع و منابع آب هستند. نتايج نشان مي­دهد، به طور كلي نزديك به 20 درصد از كل پناهگاه حيات وحش خوش ­ييلاق زيستگاهي مطلوب براي پلنگ مي باشد. مهم­ترين عامل موثر بر حضور يا عدم حضور پلنگ در اين منطقه تحت تاثير طعمه ­هايش، به ويژه كل و بز و قوچ و ميش قرار دارد، به علاوه مطلوب ­ترين زيستگاه پلنگ در اين منطقه در ارتفاعات بالا بين 1700 تا 2000 متر از سطح دريا و در شيب­هاي 30 تا 60 درصد يعني مناطق صخره­اي و صعب ­العبور كوهستاني واقع شده است. در حقيقت قلب زيستگاه حفاظت شده خوش­ييلاق به سبب وجود كوه­هاي مرتفع و صخره­اي و هم­چنين تمركز بالاي حضور طعمه، مطلوب­ترين و امن­ترين نقاط براي حضور اين گونه مي باشد.

Persian leopard (Pantera pardus saxicolor) is one of 37 species of cats in the world, which lives individual in most natural habitats of the country, and has a specific territory for itself. Awareness of the biological needs of species has a fundamental role in the conservation of species. To identify places merely exploited as wildlife habitat leads us to recognize optimal animal’s microhabitat parameters. Khoshyeilagh Wildlife Refuge is one of the best and most secure habitat for Persian Leopard in Shahroud city located at the north of Semnan province. The present study aimed to determine the habitat suitability of the Persian leopard with ENFA method in this area has fall 2013. The main variables considered here are the prey distribution, land cover, proximity to residential areas, transportation line, slope elevation and water resources. The results show that, in general, nearly 20% of the total wildlife refuges is a desirable habitat for the Leopard. The most important factor affecting the presence or absence of leopards in this area is under the influence of its prey, especially the wild goat and wild sheep. The most favorable habitat for leopard in this region is at high altitudes between 1700 to 2000 meters above sea level and 30 to 60 percent slopes, In fact, the center of Khoshyeilagh Wildlife refuge is the most desirable and secure place for the presence of this species due to the presence of high and rocky mountains, as well as the high concentration of prey presence.