بررسي تكتونيك فعال در حوضه سمنان (جنوب سمنان) با استفاده از شاخص‌هاي ژئومورفيك

شاخص‌هاي ژئومورفولوژيكي از روش‌هاي بسيار مفيد در ارزيابي و شناسايي آثار فعاليت‌هاي تكتونيكي (كند و سريع) به شمار مي‌آيند و مي‌توان با استفاده از اين شاخص‌ها به طور معقول و واقعي لندفرم‌هاي مختلف را با هم مقايسه كرد. اين تحقيق به شناخت نحوه عملكرد و ميزان اثرگذاري حركات تكتونيكي در حوضه سمنان با استفاده از شاخص‌هاي ژئومورفيك مانند گراديان طولي رودخانه، انتگرال هيپسومتريك، نسبت پهناي كف دره به ارتفاع دره، تقارن توپوگرافي معكوس، عدم تقارن حوضه زهكشي ، پيچ‌وخم رودخانه اصلي، پيچ‌وخم پيشاني كوهستان، تراكم سطحي آبراهه‌ها، انشعاب‌پذيري و شاخص شكل حوضه به‌عنوان تكنيك‌هاي مدلي و مفهومي مي‌پردازد. ابزارهاي فيزيكي مورد استفاده در تحقيق حاضر شامل تصاوير ماهواره‌اي IRS، نقشه‌هاي توپوگرافي و همچنين نقشه زمين‌شناسي و سيستم اطلاعات جغرافيايي است. به اين منظور يك مدل رقومي ارتفاع از داده‌هاي توپوگرافي SRTM10M براي محدوده مورد مطالعه تهيه شد. سپس در محيط نرم‌افزار ARCMAP ترسيم آبراهه‌ها، اندازه‌گيري شاخص‌ها و تجزيه و تحليل‌هاي آماري مربوط به شاخص‌هاي ذكر شده صورت گرفته و نتايج در قالب نقشه استخراج شد. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل داده‌ها با استناد به شاخص‌هاي ژئومورفولوژيكي و با استفاده از ابزارهاي فيزيكي ذكر شده نشان مي‌دهد كه فعاليت‌هاي تكتونيكي در حوضه سمنان فعاليت متوسطي داشته، محاسبه 10 شاخص ژئومورفيك درحوضه مورد مطالعه بيانگر وجود حركات نئوتكتونيكي نسبتاً فعال در حوضه سمنان است. بر اساس طبقه‌بندي شاخص IAT، حوضه سمنان از نظر فعاليت‌هاي تكتونيكي در كلاس 3 قرار مي‌گيرد. وجود دره‌هاي v شكل و عميق در قسمت‌هاي شمالي منطقه مي‌تواند دال بر وجود همين فعاليت‌هاي تكتونيكي درحوضه باشد.