مدل يابي علي خلاقيت: نقش سبك هاي تعامل معلم-دانش آموز و نيازهاي بنيادي روانشناختي

The Causal Modeling of Creativity: The Role of Teacher- Student Interaction Styles and Basic Psychological Needs

هدف پژوهش حاضر بررسي نقش واسطه اي نيازهاي بنيادي روانشناختي بين سبك هاي تعامل معلم و خلاقيت دانش آموزان مي باشد. روش پژوهش، همبستگي از نوع تحليل مسير مي باشد. جامعه آماري پژوهش، شامل دانش آموزان دختر پايه ي ششم دبستان منطقه يك شهر تهران بوده كه نمونه اي به تعداد 250 نفر دانش آموز به روش نمونه گيري تصادفي انتخاب شدند. دانش آموزان به پرسشنامه هاي خلاقيت عابدي (1363)، نيازهاي بنيادي روانشناختي دسي و ريان (2000) و سبك هاي تعامل معلم و دانش آموز وبلز (1993) پاسخ دادند. قابليت اطمينان هر يك از پرسشنامه ها از روش آلفاي كرونباخ و روايي پرسشنامه ها به كمك تحليل عاملي در حد مطلوب گزارش شده است. يافته هاي حاصل از تحليل مسير كه توسط نرم افزار ليزرل انجام شد، نشان داد كه از ميان سبكهاي تعامل معلم، 4 مدل از برازش خوبي برخوردار بود كه از ميان آنها رابطه ميان دو سبك قدرت و رهبري معلم و عدم اطمينان معلم با واسطه گري نيازهاي روانشناختي دانش آموزان با خلاقيت، منفي و معنادار است و رابطه دو سبك درك و فهم و مسئوليت و آزادي با واسطه گري مؤلفه‌هاي نيازهاي روانشناختي با خلاقيت مثبت و معنادار است. نتايج حاكي از آن بود كه نيازهاي بنيادي روانشناختي متغير واسطه اي مناسب بين سبك هاي قدرت و رهبري معلم، عدم اطمينان معلم، درك و فهم و مسئوليت و آزادي از ميان سبكهاي هشت گانه تعامل معلم با خلاقيت دانش آموزان محسوب مي شوند.

The aim of this study was to investigate the mediating role of satisfaction of basic psychological needs in the relationship between teacher interaction and students’ creativity. This study is a path analysis correlational research. The sample of the research included 250 students selected randomly. The participates answered Abedi’s creativity questionnaire (1984), Deci and Ryan's Basic Psychological Needs questionnaire (2000) and the Questionnaire on Teacher Interaction (QTI) (Wubbels, 1993) . Reliability (calculated by cronbach alpha) and validity (calculated by factor analysis) of every questionnaire were obtained. The Results showed that four of eight Teacher Interaction’s types had good fitness. The relationship between leading and uncertain types and creativity with the mediating role of the satisfaction of basic psychological needs was positive and significant and the relationship between understanding and responsibility/freedom types and creativity with the mediating effect of the satisfaction of basic psychological needs was negative and significant. The Results indicated that the satisfaction of basic psychological needs is a mediating variable in the relationship between leading, uncertain, understanding and responsibility/freedom types of teacher interaction and students’ creativity.