سنجش سطح آسيب پذيري مراكز جمعيتي در برابر ريسك زلزله. مطالعه موردي: شهرك سعدي منطقه 3 شهر شيراز

استان فارس و شهر شيراز در بخشي از منطقه لرزه خيز چين خوردگي زاگرس قرار دارد و داراي استعداد لرزه خيزي بالا و پيوسته است. شهرك سعدي واقع در منطقه 3 شهر شيراز، با وسعتي حدود 312 هكتار و جمعيتي معادل 55000 نفر، داراي بافت متراكم مسكوني و بسيار فرسوده از نظر كالبدي است كه همين موضوع، اهميت مطالعه در مورد آسيب پذيري اين شهرك در بحران زلزله را دوچندان مي كند. هدف اين پژوهش، بررسي وضعيت ساختمان‌هاي شهرك سعدي شيراز با توجه به معيارهاي آسيب پذيري در برابر زلزله است. روش مطالعه در اين تحقيق، توصيفي ـ تحليلي و نوع آن، كاربردي توسعه‌اي است. جامعه آماري پژوهش، كليه ساختمان‌هاي شهر شيراز و نمونه آماري تحقيق، ساختمان‌هاي شهرك سعدي شيراز واقع در منطقه 3 شهرداري اين شهر مي‌باشد. براي جمع‌آوري اطلاعات و داده‌هاي مورد نياز از بررسي‌هاي اسنادي و كتابخانه‌اي و مطالعات ميداني استفاده شده و با توجه به اطلاعات به دست آمده، شاخص‌هاي سنجش آسيب پذيري تعريف و نقشه‌هاي مربوط به هر شاخص تهيه شده و در نهايت، پس از وزن دهي معيارها با روش AHP در محيط برنامه Expert Choice و همچنين استفاده از قابليت‌هاي سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) در رويهم گذاري و همپوشاني لايه‌هاي اطلاعاتي، نقشه نهايي آسيب پذيري محدوده مورد مطالعه به‌دست آمده است. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه شهرك سعدي شيراز با بافت متراكم و فرسوده، نسبت به زلزله آسيب پذيري بالايي داشته و از آرامگاه سعدي به سمت محله‌هاي مسكوني و پرجمعيت اطراف، ساختمان‌ها از وضعيت مناسبي برخوردار نيستند كه ضروري است نسبت به استانداردسازي و مقاوم سازي خانه‌هاي مسكوني بيشتر دقت شود. بخش زيادي از محدوده شهرك سعدي در معرض خطر زلزله و تخريب ساختماني قرار دارد و علت اصلي آسيب پذيري زياد اين محدوده را مي توان فشردگي كالبدي بافت و مصالح نامقاوم دانست كه در صورت وقوع زمين لرزه، شهرك سعدي را با بحران جدي روبرو خواهد كرد. طيف رنگي نقشه نهايي توليد شده از سبز به قرمز نشانگر درجه آسيب ساختمان‌هاست و بيشترين آسيب پذيري را در ساختمانهاي اطراف آرامگاه سعدي كه بافت تاريخي است مي توان مشاهده نمود و در قسمت‌هاي حاشيه شهرك سعدي به دليل ساخت و سازهاي غيرقانوني و شبانه، كالبد نامناسب و فشرده بافت، بلوك‌هاي آسيب پذير زيادي وجود دارد.