تحليلي بر نقش بازارچه‌هاي مرزي در زيستپذيري نواحي روستايي (مورد شناسي: دهستانهاي خاووميرآباد و دزلي در غرب استان كردستان)

An Analysis on the Role of Borderline Markets in Rural Areas Livability (Case Study: Khawmirabad and Dezli Districts in the West of Kurdistan Province

دستيابي بهزيستپذيري و ارتقاي قابليت زندگي در نواحي روستايي در گرو اجراي برنامههاي توسعه اي با تكيه‌بر توانمنديهاي بومي و محيطي است تا بتواند براي تعالي روستاييان، محيط روستايي را به محيطي جذاب و مطلوب براي زندگي تبديل كند. در اين راستا، در پژوهش حاضر به بررسي اثرات ايجاد بازارچه هاي مرزي به‌عنوان نهادهاي اقتصادي كه به‌منظور بهرهگيري از پتانسيل تجارت نواحي مرزي تأسيس ميشوند، بر روي ارتقاي سطح قابليت زيستپذيري نواحي روستايي مرزي دهستانهاي خاووميرآباد و دزلي واقع‌ دراستان كردستان پرداخته ميشود. اين پژوهشِ توصيفي- تحليلي، به‌منظور مقايسۀ وضعيت زيستپذيري محيط‌هاي روستايي در دو دورۀ قبل و بعد از تأسيس بازارچه هاي مرزي انجام گرفتهاست و دادههاي آن از منابع اسنادي و ميداني مبتني‌بر مصاحبه، مشاهده و توزيع پرسشنامه در ميان 260 نفر از سرپرستان خانوار روستاهاي نمونه كه از‌طريق فرمول كوكران از حجم جامعه به ميزان 4032 خانوار تعيين شدند، حاصل آمدهاست. تجزيه‌و‌تحليل دادههاي گردآوري‌شده ازطريق آزمونهاي آمار استنباطي (تيدو نمونهاي، تحليل مسير و رتبهاي فريدمن) حاكي از اين واقعيت است كه بازارچههاي مرزي تأسيس‌شده موجب ارتقاي سطح قابليت زيستپذيري روستاهاي مورد مطالعه نسبت‌به دورۀ قبل از تأسيس شدهاند و از سويي ديگر نيز در ميان ابعاد چهارگانۀ زيستپذيري (اقتصادي، اجتماعي، كالبدي و محيطي)، اين بُعد اقتصادي است كه بيشترين تأثير را در افزايش فضاي زيستپذير روستاها داشته است. همچنين شاخص بهبود وضعيت مساكن روستايي، ارزش زمينهاي روستا و افزايش درآمد روستاييان نيز داراي بيشترين اثرپذيري و بهبود وضعيت به‌دنبال تأسيس بازارچه هاي مرزي و فعاليت مردم محلي در آن‌ها هستند.

Achieving survivability and improving the quality of life in rural areas depends on the implementation of development programs that focus on indigenous and environmental abilities to turn rural environments into an attractive and desirable environment for the sake of rural excellence. the present study examines the effects of creating borderline markets as economic entities established to exploit the potential of trade in borderline regions on improving the level of livability potentials of rural border areas of Khavemyrabad and Dezli districts. This descriptive-analytic study compares the situation of livability of rural areas in two periods before and after the establishment of borderline markets. By collecting information from documentary and field documents based on interviews, observing and distributing questionnaires among 260 households in sample rural villages and the analysis of these data by inferential statistics (T-test, path analysis, Friedman reticulation, independent t-test), concluded that the established borderline markets have improved the level of livability of the studied villages. In addition, among the quadruple dimensions of livability (economic, social, physical and environmental), the economic dimension has had the greatest impact on increasing the livability space of the villages. Also, the index of improving the status of rural housing, the value of rural lands and increasing rural incomes along with the physical dimension of rural livelihoods, have the most impact and improve the situation, following the establishment of borderline markets and local people's activities.