عوامل تأثيرگذار بر حيات امارت بني‌مزيد (در دوره آل‌بويه)

Factors Affecting the Life of Banu Mazid Emirate (During the Rule of the Buyids

با تضعيف خلافت عباسي در قرن چهارم هجري، فضاي سياسي براي قدرت‌گيري امارت‌هاي محلي در منطقه عراق مساعد شد و به اين ترتيب امارت شيعه مذهب بني‌مزيد در كنار مركز خلافت عباسي شكل گرفت. مسئله اساسي كه پژوهش حاضر با استفاده از منابع كتابخانه‌اي با روش و رويكرد توصيفي ـ تحليلي دنبال مي‌كند تعيين عوامل تأثيرگذار بر حيات اين امارت در دوران حاكميت آل‌بويه است. امارت بني‌مزيد چه نقشي در تحولات اين دوره داشت؟ چه عواملي بر حيات سياسي اين امارت تأثيرگذار بوده است؟ چالش‌ها و فرصت‌هاي اين امارت براي حفظ قدرت و نفوذ در منطقه فرات ميانه تابع چه مسائلي بوده است؟ يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان مي‌دهد امارت بني‌مزيد در منطقه فرات نفوذ و نقشي مؤثر و روابطي چندسويه با دستگاه خلافت، آل‌بويه و قبايل منطقه داشته است. امارت مزيد در دوره آل‌بويه گاه تيول‌دار آل‌بويه و خلافت عباسي بوده است، گاه حامي شيعيان منطقه و زماني نيز تأمين‌كننده امنيت راه‌هاي تجاري و زيارتي عراق عرب. قدرت‌هاي محلي مانند بني‌عقيل، بني‌خفاجه و بني‌دبيس در تحولات اين امارت تأثيرگذار بوده‌اند.

With the weakening of the Abbasid caliphate in the 4th century AH, the political atmosphere got prepared for local emirates in Iraq region to get power, and thus the Shiite emirate of Banu al-Mazid was established near the Abbasid caliphate center. The main issue that the present research is pursuing, using a descriptive-analytic approach to library resources, is to determine the factors affecting the life of this emirate during the rule of the Buyids. What role did Banu Mazid emirate play in the evolutions of this period? What factors have been affecting the political life of this emirate? What issues made the challenges and opportunities of this emirate to maintain its power and influence in the Middle Euphrates region? The findings of this research indicate that Banu Mazid emirate in Euphrates region had influence, effective role and multilateral relationship with the caliphate, the Buyids and the region tribes. The Mazidi emirate during the rule of the Buyids was sometimes feoffee of the Buyids and the Abbasid Caliphate, sometimes supporter of the Shi’as of the region and sometimes provider of the security of commercial and pilgrimage routes of Arab Iraq. Local powers such as the Banu ‘Uqayl, Banu khafaja and Banu Dibis have affected in the evolutions of this emirate.