پديد آورندگان :
غلامحسين زاده غلامحسين دانشگاه تربيت مدرس , جبر ميسا دانشگاه تربيت مدرس , دري نجمه دانشگاه تربيت مدرس , عباسي زهرا دانشگاه تربيت مدرس
كليدواژه :
دستور زبان فارسي , فعل و ساخت واژه , نقد و بررسي , ساخت واژۀ فعل در زبان فارسي
چكيده فارسي :
در منابع دستوري زبان فارسي دربارۀ مواردي همچون ساخته شدن فعل از مصدر يا مصدر از فعل، چگونگي تقسيم بندي افعال به باقاعده و بي قاعده، تعداد تكواژهاي ماضي ساز و اصالت واج پاياني »ت « يا »د « در پايان ماده هاي مضارع، اختلاف نظر هست؛ و حتي گاهي در منظور كردن افعال سببي و دعايي و امري در دسته بندي افعال باقاعده و بي قاعده »غفلت « مشاهده مي شود. در اين مقاله با مطالعه و بررسي كتابها و مقاله هاي دستوري اين حوزه، نظر نويسندگان دستوري بررسي و نقد، و پس از نتيجه گيري در هر مورد نهايتاً طبقه بندي نسبتاً تازه اي از ساخت واژه فعل و با سرعنوانهاي جديدي به اين شرح ارائه شده است: »1. افعال باقاعده 2. افعال سماعي شبه قاعده مند 3. افعال سماعي بي قاعده 3. افعال چندريشه اي «. نتايج عمده ديگر بدين شرح است: ماده ماضي در جريان پيدايش اوليه از مضارع و مصدر از ماضي ساخته مي شود؛ ولي بعد از پديد آمدن مصدر، معمولاً ماده ها بر مبناي مصدر بازخواني و يادآوري مي شود. از بين دو واج پاياني ماده ماضي، اصالت با واج »ت/t « و غلبه بسامد با واج »د/d « است. در زبان فارسي امروز هشت تكواژ ماضي ساز »ت، د، اد، ست، ِ ست، يست، ُ فت، يد « وجود دارد. افعال باقاعده شامل افعال جعلي، سببي، دعايي و امري مي شود و چندين نكته ديگر.
چكيده لاتين :
In the Persian language grammar resources, there are disagreements about the matters such as construction of verb from infinitive or infinitive from verb, dividing the verbs into regular and regular verbs, the number of past morphemes, and originality of phonemes "t" or "d" at the end of the present stems; and even sometimes there are "negligence" in the categorization of causative, prayer and imperative verbs as the regular or irregular verbs. In this article, the views of the syntax authors are criticized through studying the grammar books and articles, and after concluding in each case, a relatively new classification of the construction of the verb is presented under the new titles as follows: "1. Regular verbs; 2. pseudo-regular verbs; 3. Irregular verbs; 3. multi-root verbs". Other major results are as follows: the past stem is constructed during the initial construction of the present; and infinitive is constructed from the past tense of the verb, but after the emergence of infinitive, the stems are usually recited and recalled on the basis of the infinitive. Out of the last two phonemes of the past stem, the originality is with the phoneme “t” and frequency prevalence is with the phoneme “d”. Today, there are eight past morphemes in Persian language: -d, -ad, -id, -t, -st, -est, -ist, -oft, Regular verbs include pseudo-verbs, causatives, prayers and imperatives, and a few other delicate points.
