كاركرد فعل خواستن در انتقال مفهوم تمني و ترجي

Investigation of the function of verb “want” in conveyance of Tamanni and Tarajji’s conception

از جمله مباحث علم معاني، مواردي است كه خبر با اغراض بلاغي به انشا تبديل مي شود. يكي از اين موارد، كاربرد فعل خواستن در بيان خبر است. اين فعل هنگامي كه در جمله خبري به كار مي رود در بيشتر موارد، خبر را به انشاي طلبي تبديل مي كند و ابزاري مي شود براي انتقال مفهوم تمني و ترجي. چنين كاركردي در برخي موارد قطعي است و امكان دارد كه درباره آن حكمي بلاغي صادر و به قاعده اي از قواعد علم معاني تبديل شود. در برخي ديگر از موارد چنين نيست و به اقتضاي حال گوينده بستگي دارد. اين مقاله بر آن است اين موارد را بررسي، و از درون آنها قاعده اي نو استخراج كند؛ بدين منظور پس از بيان كلياتي درباره خبر و انشا با رويكردي تحليلي تطبيقي، ويژگيهاي فعل خواستن را در دستور زبان فارسي ارزيابي، و عملكرد آن را از ديدگاه معاني بررسي كند و در ادامه با روش توصيفي تحليلي به تاييد اين كاركرد از طريق زبان حافظ بپردازد. اين پژوهش علاوه بر تبيين قاعده اي بلاغي، نكته اي نو در قاعده هاي دستوري زبان فارسي بازشناسي مي كند و فعل تابع پذير خواستن را از عوامل التزامي سازي مي شمرد كه مي تواند وجه خبري فعل مستقبل را به وجه التزامي تبديل كند.

One of the proposed topics in Persian semantics is the cases where information with rhetorical intentions turns into composition. One of these cases is the function of the verb “want” in expressing information. This verb normally transforms information to demanding composition when it is used in predicative sentence and it turns into a means for transmitting Tamanni and Tarajji’s conception. This function is definite in some cases and has the ability to pass a rhetorical judgement and become a rule in the Persian semantics. In some other cases it depends on appropriacy of the teller condition. This article intends to investigate the mentioned cases and extract a new rule. Hence after explanation of some generalities about information and composition, it assesses the features of the verb “want” in Persian grammar with an analytic- comparative approach and investigates the function of that from semantics aspect. Next, using the descriptive-analytic method it confirms the mentioned function through Hafez language. This research, in addition to explain of a rhetorical rule, recognizes a new remark in Persian grammar and reckons the verb “want” as a subjunctive construction factor that it can transform predicative modality of the future verb to potential modality