بررسي تاثير تغيير اقليم بر تغييرات زماني و مكاني تغذيه آب زيرزميني حوضه آبريز تسوج

Invistigate of climate change effect on temporal and spatial changes of groundwater recharge in Tasuj basin

ايران در منطقه نيمه خشك قرار دارد و متوسط بارندگي سالانه آن حدود يك سوم بارندگي جهان است. در دهه­ هاي اخير علاوه بر رشد جمعيت، افزايش دماي كره زمين سبب تغييرات وسيعي در سطح زمين گرديده و باعث بروز تغييراتي در زمان و مكان بارش شده است. با توجه به رابطه نزديك بين چرخه هيدرولوژي و سيستم اقليمي هر گونه تغيير در اجزاء اقليم از جمله بارش، مي‌تواند تاثير مهمي بر موجوديت آب زيرزميني داشته باشد. هدف اين پژوهش، بررسي تاثير تغيير اقليم بر تغييرات زماني و مكاني تغذيه آب زيرزميني حوضه آبريز تسوج، با استفاده از نتايج خروجي مدل HADCM3 مي‌باشد. در اين راستا از داده‌هاي كوچك مقياس شده سناريوي A2 استفاده و سپس توسط مدل هيدرولوژيكي HELP3، تغذيه براي دوره زماني 2030-2013 پيش‌بيني شد. نتايج نشان داد كه ميزان تغذيه آب زيرزميني در اين حوضه از 12 تا 67 ميلي متر در سال تحت سناريوي A2 در نوسان مي‌باشد. در آينده ناحيه غربي منطقه مورد مطالعه تغذيه كمتري نسبت به ساير قسمت­هاي حوضه خواهد داشت دليل اين امر تاثير توامان عوامل زمين شناسي و اقليمي خواهد بود چرا كه در كنار افزايش دما، افزايش توان تبخير و كاهش بارش عامل ريز دانه بودن رسوبات در كاهش تغذيه اين منطقه نقش موثري خواهد داشت. همچنين بررسي همبستگي متقاطع بين بارش و تغذيه آب زيرزميني نشان داد كه از نظر مكاني نيمه جنوبي حوضه آبريز نسبت به نيمه شمالي در بازه زماني كوتاهتر نسبت به تغييرات تغذيه ناشي از بارش واكنش نشان خواهد داد.

Iran is located in semi-arid region and its annual rainfall average is about one-third of the world's rainfall. In recent decades, in addition to population growth, increasing global temperatures led to wide variations in the earth's surface and has resulted changes to the time and place of precipitation. According to close relationship between the hydrological cycle and climate system, any change in climate elements such as precipitation, can have an important impact on the availability of water. The purpose of this research is investigate effects of climate change on spatial and temporal variations of water supply in Tasoj basin by using of HADCM3 model results. In this regard, was used from down scaling data of A2 scenario and then recharge for the period 2030-2013 was predicted by HELP3 hydrological model. The results showed that amount recharge of groundwater in this basin is fluctuating from 12 to 67 mm per year under the A2 scenario. In the future, the western region of the study area will be lower recharge than in other parts of the basin. The reason will be the combined effects of geological and climatic factors. Because of the fine-grained sediments along temperature, evaporation increase and reduced precipitation will be effective in reducing the recharge of this region. Also cross-correlation between precipitation and groundwater recharge showed that southern half of the basin than the northern half will responded in a shorter time period to precipitation changes.