تأثير آموزش كاهش استرس مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر سرزندگي تحصيلي، خودتنظيمي تحصيلي و ذهن‌‌آگاهي دانش‌آموزان دبيرستاني

The effect of mindfulness-based-stress reduction (MBSR) training on academic buoyancy and academic self-regulation in high shool students

هدف پژوهش حاضر، بررسي اثربخشي آموزش كاهش استرس مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر سرزندگي تحصيلي، خودتنظيمي تحصيلي و ذهن‌‌آگاهي دانش‌‌آموزان دبيرستاني بود. روش پژوهش آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎ ﻃﺮح پيش‌آزﻣﻮن-ﭘﺲآزﻣﻮن ﺑا گروهﻛﻨﺘﺮل بود. جامعۀ آماري را همۀ دانش‌‌آموزان دختر دورۀ دوم متوسطۀ شهر «رابر» در استان كرمان تشكيل ‌دادند كه از بين آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گيري خوشه‌اي تصادفي، 60 دانش‌آموز انتخاب شدند و به روش تصادفي ساده در دو گروه 30 نفري آزمايش و كنترل جايگزين شدند. گروه آزمايش به مدت هشت جلسۀ دو ساعتي آموزش كاهش استرس مبتني‌بر ذهن‌آگاهي كابات- زين را دريافت كردند و گروه كنترل جريان عادي آموزشي و تحصيلي خود را سپري مي‌كردند. هر دو گروه پرسشنامه‌هاي سرزندگي تحصيلي،راهبردهاي يادگيري خودتنظيمي و سياهۀ ذهن‌آگاهي را قبل و بعد از آموزش به‌عنوان پيش‌آزمون وپس‌آزمون تكميل كردند. نتايج تحليل داده‌‌ها با استفاده از روش تحليل كوواريانس چندمتغيّري(مانكووا) نشان داد كه آموزش كاهش استرس مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر سرزندگي تحصيلي، خودتنظيمي تحصيلي و ذهن‌‌آگاهي دانش‌آموزان تأثير معنا‌‌داري دارد؛ بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه آموزش كاهش استرس مبتني‌بر ذهن‌آگاهي، روشي اثربخش است و مي‌تواند افزايش سرزندگي تحصيلي، خودتنظيمي تحصيلي و ذهن‌آگاهي دانش‌‌آموزان را درپي داشته باشد. يافته‌هاي اين پژوهش با توجه به نقش ذهن‌آگاهي در كاهش آسيب‌هاي تحصيلي داراي مضامين كاربردي است.

The aim of the present research was to explore the effectiveness of the mindfulness – based – stress reduction (MBSR) training on academic buoyancy and academic self-regulation of students at risk of addiction. The research method was experimental of the pretest-posttest design with experimental and control groups. The statistical population was all high school girl students in the city of Rabor in Kerman province. 60 out of all the students were recruited using the multi cluster sampling method and within each cluster using the simple random sampling. The screening questionnaire of disposition toward addiction was conducted and the students were eventually placed in two experimental and control groups, 30 members in each group. The experimental group was exposed to eight two-hour sessions of Kabat-Zin’s method of mindfulness – based – stress reduction (MBSR) training. Both groups completed the academic buoyancy, the MSLQ academic self-regulation questionnaires, and the Freiburg mindfulness inventory (FMI) before and after instructions, as pre-test and post-test. The results of the covariance analysis reveal that the mindfulness-based-stress reduction (MBSR) training causes a significant change on mindfulness, academic buoyancy, and academic self-regulation of students at risk of addiction. The overall conclusion is that the mindfulness – based – stress reduction (MBSR) training is effective and has the capability of increasing girl students’ mindfulness, academic buoyancy, and academic self-regulation at risk of addiction.