كليدواژه :
ساعات آفتابي , خودهمبستگي فضايي , شاخص موران , شاخص لكه داغ , ايران
چكيده فارسي :
اين پژوهش با هدف شناسايي تغييرات مكاني و زماني خود همبستگي فضايي ساعات آفتابي در ايران انجام‌شده است. بدين منظور، ابتدا اقدام به تشكيل پايگاه داده‌هاي شبكه‌اي ساعات آفتابي در ايران شده است. سپس از داده‌هاي پايگاه مزبور يك دوره آماري 30 ساله، در بازه زماني روزانه از 1982/01/1 تا 2012/12/31 ميلادي را مبناي مطالعه حاضر قرار داده، و ياخته‌اي به ابعاد 15×15 كيلومتر بر منطقه موردمطالعه گسترانيده شده است. به‌منظور دست‌يابي به تغييرات درون سالي ساعات آفتابي در ايران از روش‌هاي نوين آمار فضايي از قبيل خودهمبستگي فضايي موران جهاني، شاخص انسلين محلي موران و لكه‌هاي داغ با استفاده از امكانات برنامه‌نويسي محيط بهره برده شد. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه تغييرات زماني و مكاني ساعات آفتابي ايران داراي الگوي خوشه‌اي بالا ميباشد. دراين‌بين بر اساس شاخص موران محلي و لكه داغ، مناطق جنوب، جنوبشرق و مركز به نمايندگي ايستگاه‌هاي همديد استانهاي سيستان و بلوچستان، كرمان، شيراز، اصفهان و يزد استان داراي الگوي خودهمبستگي فضايي مثبت (الگوي پرآفتاب) و بخش‌هاي شمال، شمالشرق و شمال غربي به نمايندگي ايستگاه‌هاي همديد استانهاي تبريز،
مازندران، مشهد و سمنان داراي خودهمبستگي فضايي منفي (الگوهاي كم آفتاب) بوده است. در طي دوره موردمطالعه بخش اعظمي از كشور در بيشتر موارد تقريباً نيمي از كل مساحت كشور هيچ‌گونه الگوي معنا‌داري يا خودهمبستگي فضايي نداشته است.
چكيده لاتين :
This study aims to identify the spatial autocorrelation and spatial variation of sunshine hours in Iran. For this purpose, the sunshine hours to form a network database have been made in Iran. The data from the base of a 30-year period, the daily period from 1/01/1982 to 12/31/2012 AD to the present study, and intercellular dimensions of 15 × 15 km area stretching is studied. In order to achieve the sunshine hourly changes within a year, the sunshine of the Iran of spatial statistical methods, such as spatial autocorrelation global Moran, Moran's index of local Insulin, and hot spots was used by using the programming environment GIS. The results of this study showed that the spatial and temporal variation in sunshine hours in Iran is High-cluster pattern. In the meantime, based on local Moran and hot spots, South, South East and Central synoptic stations representing the provinces of Sistan and Baluchistan, Kerman, Shiraz, Isfahan and Yazd have positive spatial autocorrelation pattern, full sun pattern, and parts of North, North East and North West representing synoptic stations in Tabriz, Mazandaran, Mashhad and Semnan have a negative spatial autocorrelation, low sun pattern. In the study period, in most cases, a large part of the Iran, almost half of the total area, has had no significant pattern or spatial autocorrelation
