بررسي كارآمدي اوراق مشاركت به عنوان ابزار سياست پولي بانك مركزي در ايران: رهيافت نظريه بازيها با رويكرد مدل استكلبرگ

Efficiency of Bond as a Central Bank Monetary Policy Instrument in Iran: an Application of Stackelberg Model and Game Theory

رخي از اقتصاددانان معتقدند وقوع بحران ها و مشكلات اقتصادي، مانند افزايش دامنه نوسانات اقتصادي، افزايش بيكاري و تورم و در نهايت افزايش زيان (كاهش رفاه) اجتماعي، به جهت مداخله اقتصادي دولت و اجراي سياست هاي دستوري آن است. در اين ارتباط، عدم اجراي سياست هاي دستوري دولت توسط بانك مركزي و در واقع استقلال آن، همچنان موضوعي مطرح است. در مقاله حاضر، كارآمدي ابزار سياستي اوراق مشاركت، به واسطه استقلال ابزاري بانك مركزي و اثرگذاري بر زيان اجتماعي، در چارچوب مدل استكلبرگ با رهيافت تئوري بازيها ارزيابي شده است. بدين منظور، بازي با سه بازيكن شامل دولت، بانك مركزي و سفته بازان، كه هر يك داراي تابع هدفي هستند، براي كشور ايران طراحي شده است. مدل سازي و تحليل عددي لازم براي حصول نتايج كمي تحقيق براساس داده هاي سالهاي 88-1384، به ترتيب، با استفاده از دو نرم افزار MAPLE و GAMS صورت گرفته است. نتيجه كلي حاصل بر مبناي هدف حداقل كردن زيان اجتماعي، اگر دولت نقش رهبري مسلط را نداشته باشد و در مقابل، بانك مركزي رهبري اجراي سياست پولي را از طريق عمليات بازار باز، عهده دار باشد (استقلال بانك مركزي)، حداقل زيان اجتماعي به كمترين سطح خود مي رسد.

Some economists believe that economic crises and problems, such as economic volatility, high unemployment and inflation and the social losses, stem from the government's economic intervention and the implementation of its imperative policies. In this regard, the lack of implementation of the government’s imperative policies by central bank and its independence is still a controversial issue. In the present paper, using Stackelberg model and game theory approach, the efficiency of bond issuance is evaluated as a result of central bank independence and its effect on social loss. For this purpose, a 3-player game including government, central bank and speculators having different objective functions, is designed for Iran. Modeling and numerical analyzing are performed using softwares GAMS and MAPLE during 2005 to 2009. According to minimization of social loss, the results indicate if the government does not play a dominant leadership role, and conversely, if the central bank exerts its leadership in making monetary policy via open market operations (central bank independence), the social loss can be reached to its minimum level.